Column 25 januari 2014 – Sjaak Grosthuizen : Kanbestwaarworden
Met genoegen kijken mevrouw Grosthuizen en ik naar Kanniewaarzijn, een VARA-programma met opgepoetst consumentenleed. Daar wordt ellende gebruikt om lachsalvo’s te ontlokken aan de toeschouwers. Leedvermaak is de beste vorm van humor. Een vast onderdeel van dit programma is het uitspitten van beslissingen van een gemeente die volkomen uit de hand gelopen zijn. Over miljoenen aan over de balk gesmeten geld en moet je kijken hoe stom deze gemeente bezig geweest is!
Als wij in Hoorn ooit bij een programma als Kanniewaarzijn terecht kunnen komen, is dat toch wel door het tunnelplan. Alle tekenen wijzen erop dat het niet onmogelijk is, dat Hoorn Kanniewaarzijnfähig is. De eerste vraag bij ons bouwproject zal dan zijn: ‘Hoeveel zou het project gaan kosten?’ Dan hoort de Nederlandse kijker het bedrag noemen van 32 miljoen. Zo! Dat is bepaald geen kleingeld! En wat heeft het uiteindelijk gekost? En dan komt uit dat het minimaal drie keer het oorspronkelijke bedrag is. Dat is ongeveer de norm om genoemd te worden. Het onderwerp wordt gelardeerd met gesprekjes met gewone burgers en met de wethouder die met een gezicht als een boer met kiespijn toch op de tv durft te komen.
Kan Hoorn een Kanniewaarzijnlot bespaard blijven? Moeizaam, vrees ik. Eén van de onverbeterlijke fouten die colleges en raden maken is om gedurende het traject de wensen te veranderen. Aanpassingen om een oppositiepartij tegemoet te komen. Aanpassingen om een coalitiegenoot tegemoet te komen. Aanpassingen om de glorie van de stad tegemoet te komen. Aanpassingen om esthetici tegemoet te komen. Aanpassingen om gebruikersgroepen tegemoet te komen. Aanpassingen om tegenstribbelende burgers tegemoet te komen. Aanpassing omdat een sneeuwuil of kleine burgemeester daar broedt. Aanpassingen die een bouwonderneming in diverse stadia van de bouw nodig acht. Moet je zien, hoe snel de rekening dan kan oplopen!
Naarmate je meer euro’s in het project steekt, is het moeilijker om terug te krabbelen. In veel gemeenten zijn ambitieuze projecten volkomen uit de klauw gelopen, dankzij of ondanks wethouders die hun stinkende best hebben gedaan hun gemeente mee te slepen in de vaart der volkeren.
Zolang wij betaald parkeren is er geen vuiltje aan de lucht.
Wij gaan er in Hoorn ook iets moois en goed bruikbaars van maken. Een fiets- en wandelboulevard erbij. Dan wordt op de nota van de bouwers het bedrag van 59 miljoen genoteerd. Niet erg, zegt Ronald Louwman, onze VVD-wethouder en vooraanstaande Hoornse poorter. Het kost ons niks meer dan het geld dat we er jaarlijks zonder probleem in kunnen stoppen. Zolang wij betaald parkeren is er geen vuiltje aan de lucht. En door de tunnel bereiken bezoekers aan de stad massaler onze parkeerplaatsen.
Tegenstanders noemen nu al het bedrag van 102 miljoen, ruimschoots het bedrag waarmee we in Kanniewaarzijn kunnen komen. Natuurlijk zijn er onzekerheden. Wie zal Ronald Louwman spelen? Wie de kiene oppositieleider die het debacle al lang van tevoren zag aankomen? Welke kritische burger kan men met de Carbasiusweg op de achtergrond interviewen? Hoezeer zal Astrid Joosten haar best doen om niet te lachen?
Jawel en ik hoor u denken: dat kan toch niet allemaal voor dat geld!
Een van mijn Nieuwjaarsvoornemens was het voorlopig niet meer over de Carbasiusweg met tunneltjes te hebben. Ik ben ook weer gaan snoepen en het sportschoolverzuim is ook weer begonnen, dus is er geen enkele reden om me niet bezig te houden met The Never Ending Story of Carbasius. Misschien schrijf ik er een boek over. Of een serie boeken. Voor het bijbehorende drama hoef ik nauwelijks een beroep te doen op mijn fantasie. De namen van de leden van het college zal ik fingeren. Het fijne aan dit onderwerp is dat er momenten zijn van hoop. Als standwerker op een braderie of markt wordt door de wethouder het plan aan de ademloos toekijkende klanten gepresenteerd. ‘Voor hetzelfde geld krijgt u aanverwante zaken! Kijk eens, ik doe er een fietstunnel bij! Jawel en ik hoor u denken: dat kan toch niet allemaal voor dat geld! Maar ik doe er gewoon nog een fietsboulevard bij! En wanneer u nu beslist, dan doe ik er ook nog een wandelboulevard bij! Wie maakt me los! En het jaarlijks te betalen bedrag wordt steeds lager, terwijl de inflatie in een prettig tempo voortschrijdt.’
De lezer zal zich in de eerste hoofdstukken afvragen of dit wel fout kan gaan. Maar gaandeweg trekken steeds donkerder wolken over het verhaal en wordt de lezer gegrepen door de dreiging van een onafwendbaar tragisch slot voor stad en bestuurders. Misschien krijg ik dit verhaal nooit op papier. Dan is er gelukkig de geruststellende wetenschap, dat er programma’s zijn als Kanniewaarzijn. Echt waar!
