HOORN – Burgemeester Onno van Veldhuizen heeft in zijn nieuwjaarstoespraak aandacht gevraagd voor verrassende vormen van samenwerking. Een goede stad blinkt volgens hem uit in het mogelijk maken van allerlei, ook ongebruikelijke ontmoetingen. ’Dan wordt 1 plus 1 drie’. Het stadsbestuur zal daarbij ruimte en vertrouwen moeten geven.
‘Verrassend samen’ was het thema van de stadsreceptie. Een ‘aanmoedigende’ gedachte, vindt burgemeester Van Veldhuizen. En noodzakelijk in de strijd van steden en regio’s om het gunstige lot. ‘Het tijdperk van beheren is voorbij, innovatie is noodzakelijk.’ Daar hoort volgens de burgemeester samenwerking met anderen bij en ruimte en vertrouwen. ‘Anders gebeurt er niets, gaat het te langzaam of is het resultaat erbarmelijk.’
Duurzaam Zwaag
Tijdens de stadsreceptie kwam een aantal verrassende voorbeelden van samenwerking voorbij. De burgemeester voegde daar nog enkele voorbeelden aan toe, zoals Duurzaam Zwaag. Zestig particuliere huiseigenaren verenigden zich om hun huizen duurzaam te renoveren. De renovatie is betaald uit de besparingen op energie. De huiseigenaren werkten samen met bedrijven en gemeente. Het initiatief heeft inmiddels in vele varianten ook elders navolging gekregen.
Microsoft en de kassen
Een tweede succesvol voorbeeld van verassende samenwerking is de komst van Microsoft naar Agriport A7. ‘Wie had tien jaar geleden kunnen denken dat onze regio de grootste en meest efficiënte kassen ter wereld zou hebben en dat dát voor Microsoft aanleiding zou zijn om zich juist daarnaast te vestigen.’
Cultuuromslag
Het geven van ruimte en vertrouwen vraagt volgens burgemeester Van Veldhuizen om een stadsbestuur dat kritisch naar zichzelf durft te kijken en bewust kiest wélke rol ze wáár pakt. ‘Dat zal niet minder dan een cultuuromslag zijn.’ Een stadsbestuur zal daarbij ook een beetje risico moeten durven nemen, aldus Van Veldhuizen.
Verkiezingen
De burgemeester blikte ook even vooruit naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Hij prees de kandidaat-gemeenteraadsleden die de komende tijd iets heel tegenstrijdigs moeten presteren. In verkiezingstijd dienen zij de stad door elkaar te bestrijden. Daarna zullen ze samen tot compromissen moeten komen, om tot een bestuur te komen. Met de grote rijkdom aan partijen, zal ook daar ruimte moeten zijn voor verrassende samenwerkingen, stelt Hoorns eerste burger.
[box style=’info’] Dinsdag volgt de video met de complete toespraak en de foto’s van de stadsreceptie. [/box]
Hieronder de gehele toespraak:
Waarde Stadgenoten,
Fijn dat u er allemaal bent. Ik neem u even mee naar hoe ik mij voelde toen ik tussen kerst en oud en nieuw begon met de nieuwjaarstoespraak. Je wilt het oude jaar rustig laten gaan. Dat kwam er niet van. Drie Westfriese mannen kwamen op tragische wijze te overlijden. Twee maal was dat nationaal nieuws, eenmaal regionaal. Voor hen geen 2014. Het raakt ons en het doet je beseffen dat iedere dag een onuitgepakt, eenmalig cadeau is en er onder de levensboom – deo volente en inshallah – nog 359 staan te wachten. Ik wens u namens het gemeentebestuur een 2014 dat meer mag zijn dan het beste dat u ervan hoopt en dat u er een wezenlijke bijdrage aan mag leveren.
We hebben daarbij een aanmoedigende gedachte: ‘verrassend samen’. U zag al een paar mooie voorbeelden. En zeg nou eerlijk, welke gemeente durft zijn nieuwjaarsreceptie naast Youp van ’t Hek te programmeren? Youp dacht nog even: ‘Goh er komen wel heel veel mensen en zelfs de burgemeester met ambtsketen’. Enfin, laten we ook voor hem hopen dat het vanavond vol zit.
Wie van u leeft in liefde onder een dak en deelt tafel en bed? Hoe is dat eigenlijk zo gekomen? Lag uw eerste ontmoeting voor de hand? Of had het eigenlijk ook net zo goed heel anders kunnen lopen? Mijn vrouw Karin en ik zijn elkaar toegevallen. Dat ging niet vanzelf. Ik heb vrouwe Fortuna – meer dan verstandig en gebruikelijk – moeten uitdagen. Anders was het niks geworden. Ik bespaar u de details, maar als je het geluk niet zoekt, valt het gunstige lot ook niet op je. Zonder de moed om een blauwtje te lopen, geen ‘verrassend samen’.
We moeten elkaar in 2014 blijven aanmoedigen in de strijd om het gunstige lot. Juist nu is dat een noodzakelijke collectieve karaktereigenschap. ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk’, leerde ik van professor Jan Rotmans. De doorbraaktechnologieën van internet, biotechnologie, nanotechnologie, robotica en de daaruit voortvloeiende grote maatschappelijke veranderingen zorgen voor een wereld die steeds meer uiteen valt in twee plekken. Plekken waar je je ten volle kunt ontplooien en plekken waar je moet vertrekken om een beter leven te hebben.
De zeven Westfriese gemeenten hebben met het Pact van Westfriesland voor het eerste gekozen. We hebben de scherpe ambitie om binnen vijf jaar te horen bij de top 10 van aantrekkelijke regio’s van ons land. Dan hoef je Hoorn en de regio niet te verlaten omdat het elders beter is. Talent blijft dan hier en/of komt naar ons toe. Een goede stad blinkt – dat is wetenschappelijk bewezen – uit in het mogelijk maken van allerlei, ook ongebruikelijke ontmoetingen. Een open cultuur van gelijke kansen en een goede bereikbaarheid zijn daarvoor voorwaarden. In zo’n stad kan veel goeds gebeuren en wordt 1 plus 1 drie.
‘Verrassend samen’ betekent ook wat voor het bestuur van de stad. We moeten wakker, nieuwsgierig, aanmoedigend zijn en een beetje risico nemen. Iets nieuws mag ook wel eens mislukken. En we moeten ons bijvoorbeeld ook niet helemaal laten opslokken door de grote Haagse opgaven met de geweldige control- en beheerscultuur.
We zijn in de allereerste plaats stadsbestuur. We gaan over onze eigen agenda en moeten ons niet laten degraderen tot een uitvoeringsinstantie. Dat zal niet meevallen, want ons Haagse huiswerk is enorm en we zullen erg bezig zijn met inrichtingsvraagstukken en een miljoenentekort. Ik hoop desondanks dat de individuele raadsleden – ook de nieuwe – het zijn van stadsbestuur met een regionale verantwoordelijkheid goed voor ogen willen houden. Het gebeurt in Hoorn en de regio, niet in Den Haag. Het regionale en lokale wint in deze tijd aan gewicht.
U zag ‘verrassend samen’ al met vijf mooie voorbeelden*. Die inspirerende toekomst is al begonnen.
Zelf noem ik er nog twee en dat maakt het mooie Bijbelse getal zeven. Duurzaam Zwaag is er al sinds 2010 en was het eerste, seriematige duurzame renovatieproject met particuliere eigenaren in Nederland. De renovatie wordt betaald uit de besparingen op energie. Zestig huishoudens zijn met dat doel verenigd in een coöperatie en werken samen met bedrijven en de gemeente. Ook hier zie je heel veel verschillende partijen die samen iets moois en nieuws proberen dat iedereen wat oplevert. Duurzaam Zwaag kent inmiddels vele varianten, ook elders.
Het tweede ‘verrassend samen’ initiatief was nationaal nieuws. Microsoft komt met een data center naar Agriport A 7, investeert twee miljard en zorgt voor tweehonderd directe arbeidsplaatsen. Wie had tien jaar geleden kunnen denken dat onze regio de grootste en meest efficiënte kassen ter wereld zou kennen en dat dat voor Microsoft aanleiding zou zijn om zich daarnaast te vestigen. Ook de mythische cloud moet ergens wonen. De twee houden elkaar als in een goed huwelijk efficiënt en duurzaam warm. Het verhaal is bovendien nog niet af, want men is op zoek naar een co2 emitter. Die worden overal weggehoond, maar kan men juist in de kassen goed gebruiken. Afval bestaat eigenlijk niet meer voor slimme mensen.
Het mooie aan al deze voorbeelden is dat er geen beleid voor was. Ze begonnen heel vaak door particulier initiatief, lokaal of regionaal, en de grenzen tussen branches, ketens en beleidsvelden werden geslecht. Verrassend samen. We hebben een tekort aan geld, maar duidelijk een overschot aan initiatief. Dat initiatief weet steeds sneller en deskundiger wortel te schieten, ook dankzij sociale media. Heel gelukkig maar.
Het is niet de tijd voor beheer, maar voor innovatie. Daar hoort ruimte en vertrouwen bij, anders gebeurt er niets of gaat het veel te langzaam en met erbarmelijk resultaat. Dat is niet wat we willen, maar voordat je het weet wél wat je oogst. Als gemeentebestuur zullen we in deze tijd van grote veranderingen kritisch naar ons zelf moeten blijven kijken. We zullen heel bewust moeten kiezen wélke rol we wáár pakken om het goede voorbeeld in ruimte en vertrouwen te geven. Dat zal niet minder dan een cultuuromslag zijn. Help ons daarbij en gun ook ons onze fouten in deze nieuwe tijd.
Ik wil onder het vaandel van verrassend samen – tot slot – nog een enkel woord wijden aan de verkiezingen. We delen de stad en ik hoop dat u daar uw stem voor uit wilt brengen. De dapperen die zich kandideren moeten iets buitengewoon paradoxaals presteren. Samen de stad dienen door elkaar te bestrijden, zodat u en ik iets te kiezen hebben. Na onze keuze zoeken de tegenstanders met de grootste overbruggingstalenten elkaar op. Het compromis dat daaruit geboren wordt, is ook het kind van úw stem, waarvan menig medeverwekker het co-ouderschap niet erkennen wil. U krijgt – net als thuis – zelden 100 procent uw zin. Compromissen maken meer kans wanneer politieke tegenstanders geen vijanden worden en men het op de inhoud uitvecht. Onze stad is heel rijk aan partijen. Alle ruimte ook hier dus voor een verrassend samen.
*De vijf voorbeelden die in een filmpje aan de aanwezigen zijn getoond zijn: toerist op de koffie (Hoorn Events), de sneeuwruimploeg Grote Waal, Stand By Kersenboogerd (welzijnsinstellingen Kersenboogerd), samenwerking Deen/voedselbank en samenwerking onderwijs/Cinema Oostereiland
