13 december 2014 – Column Sjaak Grosthuizen: Hoorns theater
‘Waarom zou je dit spel spelen?’ was de vraag van de regisseur toen hij mijn toneelstuk doorlas. ‘Wat is de noodzaak? En wie zijn in jouw stuk de protagonist, de deuteragonist en wie is de tritagonist?’ Door deze vragen besefte ik dat het maken van goed theater niet zomaar op een achternamiddagje gedaan kon worden. ‘Goed theater,’ doceerde de regisseur gedreven, ‘geeft de mensen wat mee, waar ze wat mee kunnen. Het moet ergens op slaan en vergeet ook niet de emoties. Geloofwaardig en passend in de handeling. En zorg voor de catharsis.’
Dat wordt zwoegen, wist ik toen en ik besefte nooit meer naar theater te kunnen kijken met de onbevangenheid van vroeger. Ook niet meer naar politiek theater.
En pogingen tot politiek theater zie je volop in de Hoornse gemeenteraad. Hard nodig, want soms zit er publiek bij en tegenwoordig kan iedereen het thuis volgen. Volgens mij is elk raads- en collegelid zich er terdege van bewust dat er mensen meekijken, maar is men zich ook bewust van regels voor goed theater?
De toen nog heersende coalitie kreeg het nakijken.
Waarom heb ik het hier over? In de commissievergadering van afgelopen dinsdag ging het over de Poort van Hoorn, het centrale punt van de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. De toen nog heersende coalitie kreeg het nakijken. Algemeen werd geconcludeerd dat de kiezer de tunnel en de Carbasiusweg niet van harte omarmde. Vanaf maart zou het roer omgaan. Twee partijen, die zich voordien het vuur uit de sloffen liepen voor de realisatie ervan, bleven mokkend in de oppositie: de VVD onder overtuigde leiding van Ronald Louwman en VOC Hoorn onder het welbespraakte regime van Aart Ruppert.
Het verlies bleek traumatisch en uiterst bruikbaar als ingrediënt voor een meeslepend drama. In dat drama zou Ronald Louwman volgens de Griekse klassieke regels de protagonist kunnen zijn, de belangrijkste theaterfiguur. Hij speelde ooit een centrale rol in de ontwikkelingen van de plannen rond de Poort van Hoorn en heeft er de inzet voor de lokale verkiezingen van gemaakt. Aart Ruppert zou ik duiden als deuteragonist. De speler die Ronald steunt en het mogelijk maakt de gevoelens en gedachtegangen duidelijk te maken. Misschien moet je dan een lid uit het huidige college de rol van tritagonist toebedelen: Judith de Jong, de PvdA-wethouder van keer-het-dubbeltje-nog-‘r-‘es-omzaken, die de totaal anders geschudde kaarten stevig in handen heeft.
Het verlies bleek traumatisch en uiterst bruikbaar als ingrediënt voor een meeslepend drama.
Welke mogelijkheden blijven je, wanneer duidelijk is, dat de coalitie op het Poortfront de rijen hecht gesloten houdt en je geen deuk in het keiharde pakje boter gunt? Wat te doen om aan je eigen Poortbeluste achterban duidelijk te maken dat je je desondanks niet zomaar gewonnen geeft? Je stelt een daad. Je maakt een ondubbelzinnig statement. Natuurlijk kun je eisen de geschudde kaarten nogmaals te husselen, je valide argumenten stuk voor stuk weer eens grondig te laten analyseren, de vermaledijde coalitie voor de tigste en nog een keer confronteren met hun fatale inzichten en mogelijk de procedures traineren met alle mogelijke democratisch gegroeide formaliteiten. Maar spreekt dit de kijker aan? Heb je ze bij de lurven? Nee natuurlijk. Dit zal de kijker nooit boeien.
Zijn er nuttige tips te halen uit tv-series als Borgen of House of cards
De kijker vraagt om een dramatische handeling. Op de vuist gaan zoals in sommige zuidelijke en oostelijke parlementen wel eens gebeurt. Misschien een moord? Zijn er nuttige tips te halen uit tv-series als Borgen of House of cards? Vijf fracties kozen voor een iets mildere variant. Zij verlieten demonstratief de raadzaal tijdens de besprekingen van de resten van de Poortplannen. We kennen de beelden wanneer dictators spreekruimte krijgen of wanneer moorddadige regimes worden bekritiseerd in mondiale organisaties. Nou, de coalitiepartijen zullen zich kapot schrikken en zich achter de oren krabben, bedacht men en wat zullen de diverse achterbannen trots kunnen zijn op hun vertegenwoordigers. Dit was in Hoorn nog niet eerder vertoond en wat zal iedereen opkijken!
Opkijken? Jazeker, maar wat zal men kunnen zien? Een theatrale handeling die in verhouding staat tot welk levensbelangrijk probleem eigenlijk? Welke emoties spelen mee en hoe geloofwaardig zijn die nog in dit stadium van het verhaal? Welke functie hebben de fracties van Tonnaer, Hoorns Belang en – hoe bedenk je het?- HSP in dit spel? Dat VVD en VOCH met levensgrote frustraties zitten mag best in het script zitten. Ronald en Aart waren toentertijd wethouder. Hoe moet dit verder? Wanneer de emoties van Ronald en Aart geen spel zijn, maar echt, dan zou mijn advies zijn: zoek hulp, voordat het drama geen theater meer is.
Hoog tijd voor de catharsis, de zuivering, de loutering en de bevrijding van het mentale probleem. Dat kan nog net in de raadsvergadering van aanstaande dinsdag. Anders moet ik constateren, dat we gewoon zitten te kijken naar de cliffhanger van een platte soap.
