10 december 2016 – Column Sjaak Grosthuizen: Democmix
Ervan overtuigd zijn dat zaken anders moeten worden aangepakt, dat onrecht moet worden voorkomen en dat geen enkele burger vermalen zal worden in ambtelijke molens zijn mooie motieven om in de politiek te willen gaan. Een flink aantal raadsleden heeft die motivatie gevoeld toen de dagelijkse werkelijkheid zich onbarmhartig aan hen opdrong. Veel lokale partijtjes zijn vanuit deze edele motieven tot stand gekomen. Politicus worden uit onvrede. Juist dat roept bij mij vragen op, want is het de beste weg?
Je kunt natuurlijk zeggen dat er zo langzamerhand wel voldoende politieke partijen bestaan, zowel landelijk als lokaal. Dat we landelijk op 17 verschillende manieren bediend worden en lokaal op 13 manieren is uiteraard van de zotte. Er zijn weliswaar tig manieren om tegen problemen aan te kijken, maar in doorsnee blijkt het aantal mogelijke oplossingen voor maatschappelijke problemen zeer beperkt. Het verschil zit meestal in de nuance. Zit het in onze volksaard om die nuances uit te vergroten tot onneembare barrières? Ja en nee. Ja, omdat we het doen en nee, omdat de omstandigheden en mogelijkheden om te versnipperen te gemakkelijk voor de hand liggen.
Eén leider en een liefst zo groot mogelijke groep volgers
Deze tijd kenmerkt zich enerzijds door de roep om echte democratie en anderzijds door het gebrul om er een eind aan te maken. Ik vrees dat de politieke partijen vanuit het verleden dit over zichzelf hebben afgeroepen. Om te voldoen aan de wens om als partij duidelijk herkenbaar te zijn is het meestal gebruikelijk dat er een duidelijke onbetwiste leider is, die, wanneer het er echt op aankomt, het woord voert namens de partij die vierkant achter hem of haar staat. Eén leider en een liefst zo groot mogelijke groep volgers, zodat je steviger staat in de stemrondes. Discussies binnen de fracties zijn prima, wanneer ze zich uitsluitend afspelen in de fractiekamer. En juist daar kan het geweldig mis gaan. Juist daar kan de democratie een flinke knauw krijgen. Juist daar heeft onze democratie zulke opdonders gehad dat we nu met een belachelijke versnippering van fracties zitten.
Wat kan er misgaan in een fractie? Die leden denken toch allemaal ongeveer hetzelfde? Nou, over een beperkt aantal zaken is dat wel het geval. Bij de conservatieve varianten van het politieke spectrum is dat wat sterker. SP heeft een duidelijk socialistisch wereldbeeld. Het echte VVD-gedachtegoed kent niet zoveel variaties. De bevindelijke christelijke partijen zijn hun rechte pad zelden kwijt en de neonationaalsocialistische beweging van de waterstofperoxidegebruiker in de Tweede Kamer kent ook een kort evangelie van één A-4’tje. Onduidelijkheid van hun politieke boodschap is ze niet aan te wrijven. Alle andere partijen hebben echter moeite om iets van idealen voor een mooie samenleving samen te vatten in een alles omvattende politieke stroming. Die moeten het hebben van standpunten waar niets op af te dingen valt en een persoon die dit overtuigend weet over te brengen.
Wanneer de fractievoorzitter de gezamenlijke denkkracht van alle fractieleden weet te vertegenwoordigen, dan zou dat een prima zaak zijn. Wanneer diezelfde fractievoorzitter ook maar een beetje het gevoel heeft dat hij of zij het fractievoorzitterschap dankt aan superieure kwaliteiten, dan krijg je wat je nu hebt. Een gefragmenteerd standpuntenlandschap.
Waarom zitten we in de raad met twee totaal overbodige fracties?
Deze week liet Robert Vinkenborg van de fractie HOP weten, dat hij ook namens de afwezige fractievertegenwoordigers van Hoorn Lokaal en HSP zou spreken. Dat deed hij voorbeeldig. Hij sprak over een ook door hem ingediende kwestie over de werk verdringende werkwijze van WerkSaam in Hoorn. De afgelopen periode waren zijn woorden over deze zaak altijd gedrenkt geweest in zijn oprechte tranen over het sociale onrecht dat schoonmakers was aangedaan. Een gevoel dat elke SP’er en PvdA’er had gesierd. Waarom zit Robert Vinkenborg verdorie niet in de fractie van de PvdA of SP? Waarom maken de zelfbedachte fracties geen deel uit van een groter geheel? Waarom zitten we in de raad met twee totaal overbodige fracties?
Aan de insteek van onze lokale politici ligt het op dit moment nauwelijks. Ze willen het beste voor de stad. Willen we de democratie in de komende tijd met grote bedreigingen tegen de democratie nog geloofwaardig overeind houden, dan zal die democratie in de fracties steviger gegrondvest moeten worden. Weg met in beton gegoten gelijk en fractiediscipline. Is het nu zo’n idiote wens om in verkiezingstijd slechts drie partijen op de markt hun ideaalbeeld te zien uitventen in de wetenschap dat ze het alle drie een uitstekend idee vinden daaruit een mooie politieke democmix te brouwen?