25 juni 2016 – Column Sjaak Grosthuizen: Democratie is emotie
Werkt democratie wel goed? Dat is tegenwoordig een van de belangrijkste maatschappelijke vragen. Democratie, regeren voor het volk en door het volk. Wat wil het volk? Dan is het wel nodig dat het volk begrijpt wat goed voor het volk is en juist dat bezorgt mij regelmatig kippenvel.
Wij hebben in Nederland afgesproken dat wij ons niet allemaal gaan bemoeien met het besturen van onszelf. Dat we besturing nodig hebben is gelukkig enige tijd geleden goed tot ons doorgedrongen. Eens in de vier jaar kiezen we nieuwe bestuurders, of gewoon weer de oude, wanneer we vinden dat ze de juiste koers hebben aangehouden. Omdat het laten besturen een ingewikkelde klus is en wij doorgaans wel wat anders aan ons hoofd hebben, wil het heel makkelijk gebeuren dat we niet of nauwelijks op de hoogte zijn van de beslissingen die allemaal voor ons bestwil worden genomen. Meestal vinden we dat niet erg, als we er maar geen last van hebben. De mensen die wij kozen voelen echter wel de drang om te laten weten dat zij onze belangen nimmer uit het oog verliezen. Dat betekent dat zij zich steeds trachten als zodoende te profileren. Lastig, wanneer niet iedereen de raadzaal wil komen bezoeken wanneer zij zich van hun dure plicht kwijten.
En je moties moet je met de juiste tactiek brengen.
Deze week was een extra lange raadsvergadering gepland. Vanaf ’s middags drie uur werd vergaderd over slechts een paar agendapunten. Ik vond dat een wijs besluit, want op de agenda prijkte op punt drie de jaarstukken van 2015 met een document van maar liefst 267 pagina’s lang. En iets later op de agenda kwam de kadernota aan de orde. Niet onbelangrijk en daarom ook begeleid met een stuk van 69 pagina’s. Maar ook op de agenda stond een lijst met drie amendementen en maar liefst 15 moties. Moties en amendementen worden ingediend, omdat je als praktiserend politicus gezien hebt dat er iets niet goed dreigt te gaan. Nu zit je daar ook voor, je bent gekozen door het volk om de zaken goed in het snotje te houden en daar waar nodig in te grijpen. Het indienen van een motie is het ultieme bewijs dat je als politicus alert bent, dat je voor het geliefde volk je uiterste best doet. En je moties moet je met de juiste tactiek brengen. Moties zijn ook emoties en dat dien je mee te leveren tijdens de bespreking ervan. Uitvergroten en opblazen dus.
Met moties profileer je je scherper dan met wel of niet akkoord gaan met lange saaie beleidsdocumenten. Zo kon het gebeuren dat ik tijdens het avonddeel van de raadsvergadering een paar uur heb mogen luisteren naar bespreking van die moties. Er zat zelfs een motie bij van Jong en oud voor Hoorn, de voor de hele bevolking van Hoorn bedoelde fractie, die uitsluitend geleid wordt door Joke van Diepen. Ik was overigens niet verbaasd om de andere 34 raadsleden te zien reageren met een soort onbegrip. Wat wil Joke met de motie? Waar gaat hij eigenlijk over? We begrijpen hem niet en we kunnen de uitleg van Joke ook niet plaatsen.
Hoe vaak krijg ook ik niet de reactie dat mijn columns nergens op slaan
Ik herken dit zo goed. Hoe vaak krijg ook ik niet de reactie dat mijn columns nergens op slaan, dat ik de plank volledig mis sla en dat de bedoeling volstrekt onduidelijk is. Ik vrees dat dit gewoon het gevolg is van mijn vorm van intelligentie. Toch moet ik erkennen dat Joke van Diepen niet alleen de complete raad, maar ook mij op dit gebied verre de baas is. Ik voelde ergens wel aan wat zij met haar motie bedoelde. Een goed verstaander heeft doorgaans aan een half woord genoeg, maar de uitleg van Joke in halve zinnen bracht mij onvoldoende verheldering. Robert Vinkenborg, de onafhankelijk denkende fractievoorzitter van HOP had dat ook, maar beloofde, ondanks dat hij niet volledig kon omvatten wat er met de motie werd bedoeld en wat er concreet mee gedaan kon worden, zijn fractie voor haar motie zou stemmen.
Alle moties kwamen uitgebreid ter sprake, compleet met enigszins doorzichtige handjeklappogingen van VVD naar SP om in te stemmen met elkaars moties. De stukken van gezamenlijk ver over de 300 pagina’s heb ik verder die avond niet meer horen bespreken. Dat was iets voor het college. Saai, uitgekauwd en nauwelijks interessant meer voor hen die zich naar de mogelijk geïnteresseerde kiezer toe wil profileren. Maar ook de discussies over de moties kenmerkten zich door emotieloosheid.
Dit dus de democratie, zoals die voor Hoorn uiteindelijk vormgegeven wordt. Ik kan me nu voorstellen dat het volgen van de voetbalwedstrijden, waaraan Nederland niet eens meer mee doet, veel meer kijkers trekt.
