Column Sjaak Grosthuizen: Zielig populisme

18 november 2017 – Column Sjaak Grosthuizen: Zielig populisme

Bij een Facebookvriend trof ik een mededeling over een boek dat zal verschijnen over populisme. Geschreven door Sybe Schaap. Die weet er alles van, want hij is van de VVD. Populisme is hot. Evenals nepberichten. En allebei de fenomenen zijn gebaat met een volgzaam publiek. Liefst zo groot mogelijk publiek. Populisten en nepberichtverspreiders willen geloofd worden. Populisten hebben daarnaast een onbedwingbare dwang om op het hoogst mogelijke puntje van de apenrots te zitten. De werkelijkheid van alledag kan de kans voor populisten pas vergroten, wanneer die werkelijkheid wordt aangepast. Aangepast nieuws is het strooigoed van populisten. Elke beschaving is hun strooigebied.

We wijzen met het grootste gemak en vaak met afschuw naar populisten in het buitenland. Zij wijzen op zelf zo fanatiek mogelijk naar zichzelf. Ze spreken voor het volk, namens het volk en verkrijgen invloed door het volk, maar het volk hoeft niets meer te doen dan volgen. Populisme gedijt het beste bij problemen, bij ontevredenheid, bij verwatering van normen en waarden, bij nihilisme dus. Ik heb het boek van Sybe Schaap nog niet gelezen, maar wel begrepen dat ook in Nederland nihilisme groeiende is en dus een grotere ruimte schept voor populisme. Geert Wilders is een internationaal bewonderde populist, die het nationalisme predikt.

Hebben we in Hoorn ook populisten? Politici die met de werkwijze en gedragingen van populisten hun invloed op de Hoornse politiek willen vergroten? Is er iemand in de raad aan te wijzen die met grote gretigheid problemen in de stad aangrijpt, uitvergroot en vervolgens met grote verontwaardiging aankaart bij een college, die in zijn ogen slechts de totale ondergang van de eens zo mooi bloeiende stad wil bewerkstelligen? Iemand die tevens tracht bij een zo groot mogelijk deel van het volk van Hoorn bekendheid te verwerven als strijder voor juist die zaken die de rechtgeaarde burger van Hoorn allemaal ter harte gaan? Iemand die snel absolute termen als nooit en altijd bezigt om wandaden van het huidige bestuur aan de kaak te stellen? Iemand, die met zo hoog mogelijke frequentie in de lokale media weeklaagt dat hij voor de zoveelste keer tevergeefs heeft getracht zaken voor elkaar te krijgen die we toch allemaal wel willen? Iemand die erin slaagt om meer dan wie ook van de hardwerkende raadsleden onderwerp te zijn in columns van de regionale omroep?

Jazeker, zo’n persoon hebben wij. In onze raad. Hij zit er al jaren. Langer dan wie ook. Mugabe was van na hem.

Jazeker, zo’n persoon hebben wij. In onze raad. Hij zit er al jaren. Langer dan wie ook. Mugabe was van na hem. Ikzelf ken hem al tientallen jaren en al die tijd doet hij mee in het stadsbestuur van Hoorn. Ooit keek ik met groot respect tegen hem op en ik was niet de enige. Ik bewonderde zijn daadkracht en deed meerdere malen mijn best hem hoog op de verkiezingslijsten te krijgen. Hij stond voor de zwakkeren in de samenleving, die hij verdedigde, beschermde. Met valide argumenten, met heldere betrokken betogen. Een rots in de branding en hij ging onverwijld voor je door het vuur als het moest. Betrouwbaar, degelijk en groot liefhebber van de waarheid en niets dan de waarheid. Hij kende iedereen en niet alleen volgens eigen zeggen.

Wat is er gebeurd? Wat heeft er in zijn psyché plaatsgevonden dat hij langzaam maar zeker transformeerde in een zure betweter, die elke daad van het college afwijst of tracht af te remmen om vervolgens te kunnen zeggen dat er niks uit hun vingers komt? Zeker, geen enkele politicus ontkomt aan momenten van tegenslag, van miskenning, van afwijzing, van confrontaties met niet te deuken pakjes boter. Maar mag dat ontaarden in goedkoop popiejopiegedrag, zoals Aart Ruppert zo treffend weet te formuleren?

Hij is nog nauwelijks populist. Misschien dat een restantje fatsoen dat hij in vroegere tijden in overmaat bezat hem nog weerhoudt van de grove manier van populisme van Wilders, Trump of Duterte. Hij houdt wel van uitvergroten van problemen tot gigantische proporties. Hij laat gelukkig de volksaardbedreigende minderheden met rust en heeft zich o.a. vastgebeten in iets moreel onschuldigs als bestrijden van de Japanse duizendknoop. Hij gaat veel verder in zijn eis om de Halve Maen zo snel mogelijk terug te sturen. Onlangs diende hij een motie in die door elke andere fractie werd ontraden omdat het door hem aangeduide probleem al bekend was, bij lange na niet zo groot en tevens al zo adequaat als mogelijk werd aangepakt. Stug bleef hij vasthouden aan het enorme leed dat men weigerde te zien.

Populisme in Hoorn is gelukkig nog in het stadium van zielig.

Bij het in stemming brengen van die motie gingen bij de vraag wie voor waren alleen de vingers omhoog van zijn eigen fractie. Ik werd bevangen door een diep medelijden met zijn fractieleden. Van een recentelijk tot zijn fractie toegetreden lid weet ik dat hij intelligent is, zaken goed kan analyseren, over relativeringsvermogen beschikt en de grootte van elke problematiek goed kan inschatten. Hoe moet je je voelen, wanneer je de dwaasheid van je fractievoorzitter ziet en toch maar met hem instemt?

Populisme in Hoorn is gelukkig nog in het stadium van zielig. Een zielige politicus is geen echte populist. Misschien ziet hij ooit weer eens het licht en wordt hij weer zoals hij vroeger was. Een echte politicus, waar je met een gerust hart op kunt stemmen.