26 mei 2018 – Column Sjaak Grosthuizen: Nieuw-democratische vraagstukken
Terwijl in zieliger delen van de wereld een dictatuur elke vorm van democratie onmogelijk maakt, hoe zeer men daar ook naar smacht, gebeurt het in andere delen van deze wereld, dat oude democratieën hun betekenis en waarde dreigen te verliezen. Ook hier in Nederland is dat laatste aan de hand. Men zoekt naarstig naar modernere vormen van democratie, die passen bij het huidige volksgevoel op dat gebied. Even leken referenda te kunnen voldoen in die behoefte. In menige gemeente beraadt men zich op het instellen van een bestuursmodel, waarmee de afstand tot het te besturen volk wordt verkleind.
Hier in Westfriesland en zeker ook in Hoorn zijn bestuurshersenen knersend bezig een goed lopend wiel uit te vinden, want soepel functionerende voorbeelden van de nieuwe democratie zijn niet of nauwelijks voorhanden. Besturen voor de stad en met de stad is een raadsbreed gedragen voornemen en eind mei zouden wij daar een beeld van gepresenteerd krijgen volgens de uitgesproken wens en misschien wel verwachting van de formerende fracties. De komende week is het eind mei. Spannend! Hoewel ik meestal vol vertrouwen nieuwe initiatieven aangaande mooie oplossingen voor stedelijke problematiek gade sla, blijft een kritisch stemmetje op de achtergrond zich afvragen waarom zo’n initiatief goed is en hoe lang blijft dat goed?
Op welke manier willen we in de nieuwe democratie het volk deelgenoot maken van de keuze van aan te pakken problemen en de mogelijke oplossingen? We hebben in de afgelopen paar jaar pogingen gezien van betrokkenheid van groepen uit de bevolking waar zich echte democraat noemende politici lam van schrokken. We zagen het gemak waarmee mensen met een raar kapsel of met een verkleedkistpetje of met een raar dansje de keuzemogelijkheden veranderen om zo een afwijzing te creëren voor iets wat niet werd gevraagd. Wij hebben burgers de raadzaal zien vullen vanwege een opgeklopte verkeerde voorstelling van zaken. Is daar de democratie mee gediend?
Ik zie tegenwoordig dictators uit diverse landen hun stemvee opfokken. Allen vestigen overdreven aandacht op de gevaren die vanuit diverse, soms bij naam genoemde hoeken, hun samenleving bedreigen: vreemde machten die de glorie van hun eigen land willen bezoedelen en die slechts door hem alleen effectief kunnen worden bestreden. En andere partijen in het land die oprechte vaderlandsliefde verraden en daardoor gerust opgepakt en geëlimineerd mogen worden. In die landen is de inbreng van de bevolking terug te brengen tot enkele groots opgezette jubelbijeenkomsten om de dadendrang van de opperste leider te ondersteunen.
Wat heeft dit met de gemeentelijke democratische vernieuwing te maken? Welnu, ook op gemeentelijk niveau is het mogelijk populistische acties te organiseren met als belangrijk verzwegen doel: de versterking van de eigen fractie. Wanneer we in onze gemeenten democratie willen vernieuwen en daadwerkelijk de burgerij willen betrekken bij het verbeteren van de eigen woonomgeving, dan moeten we het raadsbreed met elkaar eens zijn dat elke benadering van bevolkingsgroepen met opgepompte verontrustende berichten taboe is. Dat daarentegen gezamenlijk contacten worden gelegd met bewonersgroepen om mogelijkheden en onmogelijkheden van beleidswensen te bespreken. Politieke strijd over wel of niet akkoord gaan gebeurt uitsluitend in de raadzaal.
Elke Hoornse politicus die met afschrikwekkende overdreven verhalen komt waarin woorden als altijd en nooit, alles en niks, iedereen en niemand rijk vertegenwoordigd zijn, dienen we te ontmaskeren als anti-nieuwedemocraat. Iedere Hoornse politicus die angst gebruikt en aanwakkert om goed over te komen bij de burger zal … ja wat zullen met zo’n persoon doen? Duizend keer de regel laten opschrijven: Volgt het volk de leider of volgt de leider het volk? En dat herhalen we net zo lang totdat de persoon het juiste antwoord op die vraag geeft.
Ik laat me hier en nu niet uit over het juiste antwoord. Dat laat ik aan elke politicus zelf over en ik hoop dat die het juiste antwoord weet, voordat een nieuw college met een geloofwaardig nieuw-democratisch collegeprogramma in zee gaat.
