13 januari 2018 – Column Sjaak Grosthuizen: Wethouders houden
Het zijn barre tijden voor wethouders in Westfriesland. Wie zullen we na maart bereid vinden om voor een onbepaalde tijd op een schopstoel te gaan zitten? Niks geen pluche! Harde plankjes die je beletten behaaglijk achterover te leunen horen bij de standaarduitrusting van hen die menen in colleges een moeizaam tot stand gekomen maar prachtig gemeentebeleid tot uitvoering te brengen.
Hoezo veilige meerderheid? Men wordt eruit gebonjourd door de eigen fractie!
Jouw college heeft een veilige meerderheid in de raad, dus kan je eigenlijk niets geks overkomen, denk je. Toch sneuvelen wethouders bij bosjes. In het Westfriesland met slechts zeven gemeentes overkwam dat meer dan een handvol wethouders in maar liefst meer dan de helft van de gemeentes. Hoezo veilige meerderheid? Men wordt eruit gebonjourd door de eigen fractie! Wat zit daar achter? Hoe halen raadsleden van de eigen kleur het in hun bolle hoofd om hun voorman of -vrouw genadeloos onderuit te halen?
Verontruste berichten in de media van het vorige jaar en een recente oproep van de Commissaris van de Koning handelden over mogelijke en toenemende greep van criminelen op de bestuurders. Er werd gewaarschuwd voor serieuze belangstelling van de baasjes uit de onderwereld voor de baasjes in de bovenwereld. Dat zou in het geniep gaan uiteraard, maar het loont een wethouder of een burgemeester in je zak te hebben. Dit zou de beste reden zijn om je eigen wethouder de deur uit te schoppen. Was dit het geval in Westfriesland? Ik dacht het niet, of ze moeten de boel wel heel stil hebben kunnen houden. Ik heb nog geen enkele burgemeester of wethouder horen beweren: ‘We zijn allemaal ergens een beetje outlaw.’ En geen enkele wethouder is te herkennen aan een opgepompt lijf, kale kop en tattoo’s tot op het achterhoofd, zodat de achterkant net zo lelijk is als de voorkant.
Hebben Westfriese coalitiefracties via loting bepaald wie aan de beurt mocht zijn voor een wethoudersfunctie? Heeft de grootste schreeuwer deze naar hem of haar zelf toe gemanipuleerd? Is het een vorm van automatisme dat fractievoorzitters het eerst in aanmerking komen? Is het zo dat er partijen zijn die helaas niet over een geschikte kandidaat beschikken? Hebben de meest geschikten in de eigen gelederen een salaris die veel hoger is dan dat van een wethouder en bedanken ze ervoor om een eind terug te gaan in de beloning?
Is het verstandig een politieke relatietherapeut aan te stellen?
Het zijn wel allemaal vragen die rijzen wanneer na de verkiezingen in maart weer coalities moeten worden gesmeed. En er zijn er meer. Moet een kandidaat-wethouder van zijn fractie een ondertekende verklaring eisen dat men hem gedurende de periode van vier jaar niet laat vallen, anders dan voor een juridisch aan te klagen misstap? Moeten gekozen raadsleden niet eerst verplicht met goed gevolg een cursus gaan volgen eer men beëdigd kan worden? Is het verstandig een politieke relatietherapeut aan te stellen? Ik vrees dat één therapeut voor onze hele regio daar een goedgevulde weektaak aan kan hebben.
We gaan met een lichtbezwaard gemoed de verkiezingsstrijd in. Zien winnende partijtjes – ik gebruik expres het verkleinwoord, omdat de politieke voorkeur steeds meer versplintert – het binnenhalen van een wethoudersfunctie als een mooi na te streven nevendoel of beschouwt men het als vette pech? Krijg je straks alleen gepensioneerden zo gek om de taak op zich te nemen of mensen die azen op een betere wachtgeldregeling dan hun huidige baas kan bieden?
Het wordt hoog tijd dat fracties zich gaan bezinnen op dit thema. De fracties die afrekenen met hun wethouder op politiek-emotionele gronden beschadigen zichzelf net zo hard. Ook is het een misvatting van oppositiepartijen om te denken dat er een enorme overwinning is behaald wanneer zij met succes een motie van wantrouwen binnenhalen. En natuurlijk mag een wethouder ook om politieke blunders sneuvelen.
Rest mij eigenlijk nog maar één vraag: wie zijn nu de mensen die zich in Westfriesland nog beschikbaar willen houden voor de prachtige functie van wethouder?
