28 augustus 2019 – Column Peter Ursem: De Muur van Mussert
Wij hebben de Muur van Mussert opgezocht. Eerst digitaal, toen in het echt. Mag een rabiaat tegenstander van rechts populisme dat eigenlijk wel? Ja, dat mag hij. Met de juiste intenties kan dat geen kwaad. Ik bezoek tijdens vakanties ook kerken, kloosters en kapellen, zonder op de oude zonde van het geloof terug te vallen. Onze motieven zijn zuiver, we bezoeken plekken met een historische waarde als oprecht geïnteresseerde in geschiedenis.
De Muur van Mussert heeft die waarde. We kamperen toch in de buurt en rond de Goudsberg, waar ook de Muur zich bevindt, is een aantrekkelijke wandelomgeving. We hebben gewandeld met ver in het achterhoofd de vraag of we tijdens de wandeling zomaar de Muur zouden ontwaren. Dat lukt je niet, want de Muur staat niet langs een van de wandelroutes, die met kleurtjes staan aangegeven. De Muur staat op het terrein van een bungalowpark, met hekken erom heen en ingangen. Veilig afgesloten voor de vrij toegankelijke buitenwereld.
Tijdens het bezoek van mijn zus en haar zoon besloten we, omdat we er toch in de buurt waren, op zoek te gaan naar de juiste locatie. Neef heeft op zijn mobieltje een app, waarmee de precieze locatie staat aangegeven. We dronken eerst een verfrissing in het restaurant van het park. Of de bedienende dame wist waar de muur uithing? Dat wist ze en ze wees in de richting van de Muur en zei ons dat we buitenom twee ingangen verder er het vlotst bij konden komen. Mijn vrouw probeerde nog even aan te geven dat we niet als pelgrims of bedevaartgangers kwamen. Dat vermoedde de dame reeds met een kleine glimlach. Dat hoorde ze wel vaker.
Trump moet wel een late volgeling van Musserts NSB zijn.
We ontdekten de Muur, afgeschermd door hekken die je bij bouwplaatsen ziet. We konden ons er langs wurmen en liepen over het ruïneachtige bouwwerk over een soort balustrade. In het midden ervan vermoedden we de plek vanwaar Anton Mussert zijn hagespraken hield voor zijn enthousiaste nationaal-socialistische achterban. Op het ronde plein dat er nu verfomfaaid bij lag pasten toen zo’n 20.000 mensen. Ik las dat de partij er destijds maar wat graag een veelvoud van maakte. Trump moet wel een late volgeling van Musserts NSB zijn.
We hebben ooit tijdens een vakantie in Neurenberg de overblijfselen gezien van de Reichsparteitagsgelände waar Adolf Hitler zijn thuiswedstrijden speelde. Deze NSB-plek in Lunteren was een verkleinde weergave ervan, zoals de basiliek in Oudenbosch een verkleinde nabootsing is van de St.Pieter in Rome. Een grote muur van 150 meter lang en 10 meter hoog is groot genoeg voor Nederlandse begrippen. Het Nationaal Tehuis moest het worden in het midden van Nederland. Op enkele honderden meters ervandaan ligt nu een grote steen met de inscriptie: middelpunt van Nederland. Ook op de Goudsberg dus. Lunteren heeft wat om trots op te zijn.
Neef ontdekte de mogelijkheid om door de ruimtes in de muur te lopen. Aartsdonker worden de herinneringen aan de vervlogen tijd bewaard. Ik had geen aanvechting om er naar binnen te gaan, zelfs niet met het licht dat een hedendaagse telefoon kan spreiden. Ik zag aan de buitenkant wat men wilde laten zien: een imposante ontwikkeling van ideeën in een spannende geschiedenisperiode. Men zou daar geschiedenis gaan schrijven.
Ik besef dat ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking in alle geschiedenisperioden gevoelig is voor verhalen vanaf een grote muur. Ook in deze tijd. Ik vermoed dat dit in elke cultuur in elk land van de wereld het geval kan zijn. De kunst is, om met dit potentieel aan kiezers de volledige macht te pakken. Het is Mussert nooit gelukt. Het stelt mij enigszins gerust dat in ons land de kansen niet groot zijn dat het wel zal lukken een muurprofeet alle macht in handen te geven. Zolang we dat referendum maar een beetje bewaken.
In Westfriesland lopen ook schreeuwers en aspirantvolgers van een muurprofeet rond. Ook in de politiek. Gelukkig mag je ervan uitgaan dat 75% van de Westfriezen nooit hun volgeling zal worden.