4 mei 2019 – Column Sjaak Grosthuizen: Glasbak
Bij sommige besluiten van de overheid vraag je jezelf af of ze gebaseerd zijn op maatschappelijke ontwikkelingen of dat ze voornamelijk een bezuinigingsmaatregel zijn. De penitentiaire inrichting in Zwaag wordt al even niet meer volgestopt met mensen die niet deugen en staat daarom leeg. Gevangenen en personeel zijn elders ondergebracht. Fantastisch is dit, wanneer het een bevestiging is dat het morele besef in ons land zover is gegroeid dat echte deugnieten slechts met een lantaarntje te vinden zijn. Een ongetwijfeld politiekrechts stemmetje in mij zegt dan, dat dit helemaal niet het geval is, dat er nog genoeg schavuiten loslopen en dat justitie best eens vaker echt kan straffen.
Hoe dan ook, de Glasbak, zoals wij de instelling in Zwaag liefkozend noemen, is nu geen gevangenis meer. Of dat ooit, na politieke herbezinning op de aanpak van criminelen, weer als gevangenis zal worden gebruikt, hangt nog tot zeker na de volgende landelijke verkiezingen af of de winnende partijen dan grotere groepen opsluitkandidaten zien. Het Rijksvastgoedbedrijf wil dat nu nog niet uitsluiten. Men zou ook nog kunnen besluiten de boel te slopen.
Ik moet hierdoor weer even terugdenken aan een andere penitentiaire inrichting uit vroegere tijden die we ook binnen de Hoornse gemeentegrenzen hadden. De Krententuin, nu liefdevol veranderd in een museum, een bioscoop, een hotel en een stukje verlichting van lokale woningbehoefte. Ook bij dit complex bestond jarenlang onzekerheid over de uiteindelijke bestemming. Intussen speelde voor verschillende geïnteresseerden toen de onzekerheid over de toekomst van het oorspronkelijke pakhuis. Sloop zou onwaarschijnlijk zijn, omdat wij al een paar decennia leven met een sterk ontwikkeld historisch besef.
Zou dit nu ook allemaal gaan spelen rond de Glasbak? Je kunt er vast op originele maar toch bruikbare wijze woningen in realiseren. Dertig jaar is helaas te jong voor een gebouw om verbeten interesse van historici te wekken, tenzij het gaat om een topstuk van architectonische waarde. Ik heb geen verstand van die zaken, maar het zou zomaar kunnen zijn, dat deskundigen van mening zijn dat dit als uniek architectonisch hoogstandje bewaard moet blijven voor ons nageslacht. Het Rijksvastgoedbedrijf krijgt in juli de sleutel van het complex en ik vrees dat dit bedrijf wordt gerund door ambtenaren die precies weten of grondig kunnen uitzoeken wat zij er wel of vooral niet mee mogen doen.
Burgemeester Jan Nieuwenburg heeft met hen gesproken, maar hij maakt ook duidelijk dat het Hoornse gemeentebestuur zelf nog geen concrete of concept-ideetjes over de locatie heeft. En eigenlijk is het in Hoorn bijna nooit het college, dat scherp aan de wind zeilend meteen een setje bruikbare bestemmingsplannen klaar heeft liggen. En ik denk dat het ook juist leuk is dat alle fracties in de raad zich daarmee gaan bezighouden. En eigenlijk hoop ik dat een aantal alerte raadsleden zich al sinds vorig jaar of misschien wel vroeger heeft bezonnen op de vraag: wat gaan wij doen, wanneer de boeven op zijn?
Glasheldere plannetjes moet je nu al rondstrooien, voordat het Rijksvastgoedbedrijf tot de slotsom komt dat slopen de beste optie is. Dat zal het zijn voor hen, maar hebben onze eigen fracties niet een helderder inzicht in de lokale behoeften? Misschien kunnen we er een leuke wedstrijd van maken, zodat de invloed van de burgers weer eens prachtig gestalte kan krijgen? Kunnen we er iets van maken dat mensen kunnen zeggen dat ze maar wat graag in de Glasbak vertoeven? Moeten we ons toch maar zorgen gaan maken over de enorme kosten die glazenwassers zullen berekenen? Hoe lang zal het Rijksvastgoedbedrijf ons gevangen houden in hun wijze van besluitvorming?
