26 januari 2019 – Column Sjaak Grosthuizen: Icoon
Is het replicaschip De Halve Maen, dat nu ergens half verstopt in de haven van Hoorn ligt, een icoon? Wethouder van het-jaar-van-de-Gouden Eeuwvieringszaken Samir Bashara heeft voor de juiste betekenis van het woord niet de Van Dale geraadpleegd, maar wel de term gebruikt in een raadsvoorstel dat deze week door de raadscommissie uitgebreid werd beloerd en beoordeeld.
Natuurlijk keek ik wel in een digitale versie van de Van Dale en trof daar de volgende omschrijving aan:
icoon (de; v(m); meervoud: iconen)1 geschilderde afbeelding van Christus of een
heilige 2 (computer) pictogram: een icoontje aanklikken 3 persoon die, voorwerp dat een
bep. periode, partij, club enz. als het ware belichaamt: zij is een icoon van de jaren
tachtig; clubicoon; stijlicoon
De Halve Maen zou van Hoorn een voorwerp kunnen zijn dat een bepaalde periode als het ware belichaamt. Iedere argeloze toerist zou bij het zien van het scheepje direct menen dat dit inderdaad het geval is. En ik, als argeloze burger van deze stad, liep er natuurlijk ook in. Ik vond de dwarsgetuigde boot ook prachtig passen bij de gevels en andere overblijfselen uit gloriejaren in Hoorn waar we zo bijzonder zuinig op hebben leren zijn. En nu, in dit jaar, dat uitgeroepen is tot het jaar van Rembrandt en de Gouden Eeuw, hebben we de unieke kans om de speciaal hiervoor op Nederland toestromende internationale toerist ook te verleiden hun geld spenderende interesse in onze geschiedenis in Hoorn te lenigen.
Rembrandt en Hoorn hebben nauwelijks een speciale band. We hebben wel een ‘Rembrandt van Hoorn’ in het Westfries Museum hangen, maar daarmee bedoelen we werk van Jan Albertsz Rotius. Ook niet mis en bijzonder aan te bevelen in de aandacht van zoekers naar het mooiste dat Holland kan bieden. De Gouden Eeuw is op veel plekken in de stad aan te wijzen en dat doen we graag, want al dit fraais zet Hoorn op de kaart. Op de wereldkaart zelfs. Dat de Halve Maen in dit jaar dan goede diensten kan doen heeft zelfs de meest cynische Hoornse politicus doen besluiten de aanwezigheid van het schip dit jaar nog te pruimen, maar daarna moet ie gewoon weg. Terug naar de VS, waar de vroegere bewoners van dat continent vele (tegelijk met hun begraven) herinneringen hadden aan dit soort schepen.
In plaats daarvan zien ze graag een uitzwaaidag
Onze scherpzinnige fracties lieten in de commissievergadering van deze week merken dat zij de sticker ‘icoon’ niet zomaar op het scheepje willen plakken. Immers, als je dat zou doen, zou je impliciet uiten dat het scheepje ook na het uitdienen van het leencontract best nog jaren lang in Hoorn mag dienstdoen als icoon van de stad met haar Gouden Eeuwse geschiedenis. En dat is veel fracties nu net een stapje te ver. Robert Vinkenborg wil overigens het iconiseren eerst onderwerpen aan een democratisch proces. Voor dit jaar: alla! Daarna moeten we dat nog een zorgvuldig bespreken met elkaar. Dick Bennis van het CDA en het icoon van FT behoeven, alsmede Menno Jas, de aartsrealist, helemaal geen bespreking. In plaats daarvan zien ze graag een uitzwaaidag, op het moment dat de bulk van de toeristen is vertrokken. De Halve Maen kost de gemeente namelijk geld. Ruim €41.000,- dit jaar.
Geld over de balk gooien door gemeentebesturen is iets waar men in het tv-programma Kanniewaarzijn leuke items van kan maken. Is het daarom goed dat men met het voorstel komt om te laten onderzoeken hoe nadelig de toeristentrekker voor de stad gaat worden? Hier begin ik altijd kriebels te krijgen. Ik heb momenten in de raad gekend dat er kredieten werden vrijgemaakt om onderzoekbureaus iets te laten onderzoeken. Of dat Zeer Nuttige Instanties experts inhuurden om de lopende zaken lopend te krijgen. Ik schrok toen van de bedragen waarvoor men het groene licht gaf. Bedragen die een veelvoud waren van het Halve Maengeld.
Stel, dat je een persoon of bureau de opdracht geeft om Hoorn dit en de komende jaren te verkopen aan de mondiale toeristen, hoeveel zou je kwijt zijn? Om dit heikele punt te omzeilen gaven diverse commissieleden aan, de Halve Maen niet te willen zien als icoon en zeker niet als icoon van de stad. Een icoon is pas een icoon als het niks kost en toch van onschatbare waarde is. René Assendelft van Hoorn Lokaal stelde voor om de benoeming tot icoon uit te stellen tot na oktober. Dat is het moment dat de fracties, die € 41.000,- al veel te veel geld vinden voor stadspromotie, het schip desnoods op eigen kracht de oceaan wil laten oversteken.
Eén ding werd mij duidelijk: wanneer het schip meer geld opbreng dan wat het kost, dan is er geen enkel bezwaar om de wereld luidkeels te laten weten dat wij een schitterend icoon hebben. De historische gebouwen in de stad die niet op de gemeentebegroting drukken mogen we waarschijnlijk allemaal het stickertje ‘icoon’ opplakken. Het is eveneens duidelijk dat de typische Gouden Eeuwse uitspraak ‘de cost gaet voor de baet uyt’ ook geen iconische waarde meer heeft.
