29 april 2020 – Column Peter Ursem: Russische roulette
Is het een vreugde om precies te weten hoe het menselijke brein werkt? Zou professor Erik Scherder zoveel weten van onze hersenen dat hij kan verklaren waarom we doen wat we doen? Hebben psychiaters zoveel kennis van het menselijke denken dat zij duidelijk kunnen uitleggen waarom mensen na enige tijd wachten en wanneer de groep groot genoeg is bereid zijn om mee te doen aan een spelletje Russische roulette?
Ik weet het niet, ik vermoed dat het niet zo is. Zitten er psychiaters in het Outbreak Management Team? Waarom niet? Is de zielenwetenschap zozeer verdeeld dat je met hun inzichten alle kanten op kunt, waaronder wellicht ook de goede? Zijn er in de ontwikkeling van de coronacrisis nuttige observaties te plegen, zodat gedragswetenschappers stevig onderbouwde statements kunnen maken en richtlijnen uitvaardigen om volgende crises beter te boven te kunnen komen?
Wanneer ik me niet houd aan de dringende adviezen dan speel ik met mijn leven.
Ik ben niet de enige die met deze vragen zit. Ik behoor vanwege mijn leeftijd tot een risicogroep en het is goed dat men dat mij duidelijk gemaakt heeft. Wanneer ik me niet houd aan de dringende adviezen dan speel ik met mijn leven. Op mijn leeftijd wil je het covid-19 virus niet over jezelf heen gespat en gesputterd krijgen. De kans dat ik er niet meer zonder kleerscheuren vanaf kom is vele malen groter dan een mooie prijs te scoren bij de Staatsloterij. Ik houd mezelf dan ook in een quarantainestand.
Het is ondanks het advies gewoon thuis te blijven toegestaan om in de eigen omgeving via rustige routes een frisse neus te halen. Mijn vrouw en ik doen dat dan ook, maar we zijn elke seconde van het inademen van steeds schoner geworden lucht bewust van de rottigheid die met diezelfde lucht mee kan stromen onze neusgaten in, wanneer schijnbaar onverdachte figuren binnen de anderhalve meterzone opduiken. We zien gelukkig dat veel medesnuivers van frisse lucht dat ook scherp in de gaten blijven houden, maar ook dat er af en toe wandelaars en fietsers zijn die denken dat de maatregel al opgeheven is.
Beste zielendeskundigen, wat beweegt mensen die elke dag gewaarschuwd worden voor een reëel gevaar, om te vinden dat de drang naar vrijheid van handelen en bewegen voldoende basis is om die waarschuwingen in de wind te slaan? Is de mens dankzij de genen zo’n kuddedier, dat het zonder na te denken meegaat in massa’s? Ik wil best begrijpen dat het kudde-instinkt zo prominent aanwezig kan zijn dat het sterker wordt dan de rede. Je hoeft maar één keer in een vol stadion een voetbalwedstrijd te hebben uitgezeten, om te weten hoezeer jij als individu wegsmelt.
Ik bezit dezelfde kuddegenen als elk mens
Ik denk dat daar voor mijzelf een andere grote angst op de loer ligt: mezelf zo te laten opgaan in de massa, dat ik synchroon met de groep dingen ga doen, die ik in mijn uppie nooit en te nimmer zou doen. Ik heb ook wel eens carnaval gevierd in een grote evenemententent. Ik bezit dezelfde kuddegenen als elk mens, maar op welk moment besef ik dat ik de kuddegeest de kuddegeest moet laten? Op het moment dat er wordt geschermd met dodelijke gevaren? Dat ook ik ga meedoen aan een massale Russische roulettespel? Bij welk percentage doodsgevaar zou ik mijn hersenen weer gebruiken? Heb ik bij meedoen aan het toegeven aan vrijbewegingsdrang wel goed door dat dit dan meer domheid is dan doodsverachting?
Gelukkig hebben we de media, ook die wars zijn van nepnieuws, die onophoudelijk de drang naar meer bewegingsruimte signaleren en daarmee ook versterken, zodat de psychologen met schatten aan empirische bevindingen ons mensdom zodanig in kaart kan brengen, dat bij volgende crises die massa beter aangestuurd kan worden. Intussen moeten mijn vrouw en ik en gelukkig een heleboel anderen de lockdown nog een flinke tijd intelligent zien te houden.
