HOORN – De gemeente Hoorn heeft I&O Research de opdracht gegeven om vier keer een onderzoek te doen naar de gevolgen van corona op de economie en inwoners van Hoorn. De resultaten van de tweede monitor van periode juli t/m september 2020 zijn deze week met de gemeenteraad gedeeld.
De opstellers van de rapportage zien in deze periode opnieuw een geringe (negatieve) impact. Daarmee is er in het derde kwartaal van 2020 niet veel veranderd ten opzichte van het tweede kwartaal van 2020. Zo is het aantal bedrijfsfaillissementen nagenoeg gelijk gebleven in 2020. Ook is het aantal gestarte schuldhulpverleningdossiers in de eerste tien maanden van 2020 nog steeds lager dan een jaar eerder.
Bijstand
Het aantal bijstandsuitkeringen is in onze gemeente in september 2020 per saldo gelijk gebleven sinds april 2020. Wel daalde in 2019 dit aantal nog licht, waar in het begin van dit jaar met de start van de corona crisis het aantal algemene bijstandsuitkeringen juist is gestegen met in totaal zes procent.
Daarentegen is het aantal inwoners dat bijzondere bijstand of individuele inkomenstoeslag krijgt in 2020 juist lager dan in 2019. Ook het aantal aanvragen is lager.
Aanvragers voedselbank
Nieuw ten opzichte van het vorige rapport is dat het aantal voedselbankaanvragen is meegenomen in deze rapportage. Het aantal ontvangers van de Voedselbank is gedaald in de periode juni – september 2020. Wel is de verwachting uitgesproken dat het aantal aanvragen door de verscherpte maatregelen de komende tijd toe zal nemen. De gemeente heeft daarom nauw contact met de Voedselbank. Zij zal bij ons aangeven als er alsnog extra middelen nodig zijn in de (nabije) toekomst, wat in december 2020 nog niet het geval was.
Stageplekken
Daarnaast is er directe actie ondernomen om te bespreken in hoeverre er meer stageplekken aangeboden kunnen worden. Ook binnen de gemeente zelf. Dit omdat er vanuit het onderwijs signalen kwamen dat het sinds de corona uitbraak erg lastig is voor leerlingen en studenten om een stageplek te
vinden. Bij navraag aan Horizon College gaven zij aan dat het vinden van stages grotendeels opgelost wordt vanuit de onderwijsinstellingen en leerlingen zelf. Echter, voor specifieke opleidingen zoals juridisch administratieve dienstverlening blijft er een stagetekort door het thuiswerken. Daarom zal de
gemeente blijven kijken naar mogelijkheden om eventueel extra stageplekken te creëren.
Buurtregio’s
Regionaal gezien voert l&O Research eenzelfde monitor uit voor de gemeenten Alkmaar en Den Helder. De cijfers tonen daar vergelijkbare trends. Zo is het percentage inwoners dat WW ontvangt twee procent in eveneens Hoorn en Alkmaar en één procent in Den Helder. Verder is het percentage werkzoekenden in zowel Hoorn, Alkmaar als Den Helder gelijk. Namelijk: zeven procent van de bevolking. Tot slot is de werkgelegenheidsontwikkeling in 2020 in alle drie de gemeenten beperkt ten opzichte van het aantal bestaande banen.
Verwachtingen
Vanuit bovenstaand beeld zien de opstellers en de gemeente Hoorn dat de aanname blijft dat de steunmaatregelen vanuit de overheid relatief goed gewerkt hebben tot nu toe. Toekomstige verwachting is echter wel dat er meer actie ondernomen moet worden vanuit de gemeente op o.a. het gebied van stagetekorten en ondersteuning aan noodlijdende ondernemers. Daarom zal er contact blijven met het Horizon College en het SBB om te kijken wat er mogelijk is wat betreft het faciliteren van stageplekken. Ook probeert het team rondkomen al extra de verbinding te leggen met lokale ondernemers die in financiële problemen dreigen te raken, om ze ondersteuning aan te bieden.
Uit het rapport van I&O Research
Economie
Zorg en handel vertegenwoordigen elk een vijfde van Hoornse werkgelegenheid Er zijn in 2019 (meest recente peiljaar) 33.243 banen bij 6.133 bedrijfsvestigingen in Hoorn. Een vijfde van de werkgelegenheid zit in handel (21 procent) en daarnaast is de zorg verantwoordelijk voor een vijfde (20 procent) van de banen in Hoorn.
Toename van bedrijfsvestigingen tussen januari en september 2020
In 2020 zijn er tot en met september meer bedrijfsvestigingen ontstaan dan verdwenen. Bij elkaar leverde dit een toename van 210 bedrijven en 90 banen op. Dat er per saldo meer vestigingen dan banen bijkwamen betekent dat de bedrijven gemiddeld kleiner worden. Belangrijke kanttekening bij de bedrijvendynamiekcijfers is dat werkgelegenheidsontwikkelingen binnen bedrijven buiten beeld blijven.
Vier faillissementen in Hoorn in eerste drie kwartalen 2020
De coronacrisis vertaalt zich nog niet duidelijk in een toename van faillissementen. Tussen januari en oktober 2020 waren er vier faillissementen in Hoorn. Waarschijnlijk is het lage aantal deels te verklaren door de door de overheid ingestelde steunpakketten. Daarnaast laten veel bedrijven het niet tot een faillissement komen, maar stoppen door een reguliere
bedrijfsbeëindiging. In 2019 waren er drie faillissementen in Hoorn.
Ondernemers minder negatief over toekomst dan een kwartaal eerder
In het derde kwartaal zijn de economische verwachtingen minder negatief dan een kwartaal eerder. Het verschil tussen het aandeel ondernemers met positieve verwachtingen en met negatieve verwachtingen is 15,6 procentpunt in de Kop van Noord-Holland. Dit geeft een score van -15,6. In het tweede kwartaal was dit duidelijk negatiever met een score van -60,2. De score voor winstgevendheid over de afgelopen drie maanden nam wel verder af van -20,3 naar -29,1.
Arbeidsmarkt
Vooral sterke toename werkzoekenden in maart
In maart waren er in Hoorn 4.851 bij het UWV geregistreerde werkzoekenden. In januari waren dit er nog 4.937. In maart – de maand waarin de coronacrisis begon – steeg het aantal werkzoekenden met 6 procent. In de maanden april, mei en juni steeg het aantal telkens met 1 procent. In juni zijn er 4-993 geregistreerde werkzoekenden.
Aantal WW-ontvangers neemt af na piek in april
Voor de WW zijn recentere cijfers beschikbaar en daar is een sterke instroom in april – vlak na het begin van de coronacrisis – zichtbaar. De instroom in april is 225 procent hoger dan een jaar eerder en 72 procent hoger dan in maart 2020. Tussen december 2019 en april 2020 is het aantal WW-uitkeringen in de gemeente met 39 procent toegenomen van 964 naar 1.341. In de periode van mei tot september was de uitstroom relatief hoog en daalt het aantal WW-ontvangers met zes procent naar 1.230. Dit is nog steeds meer dan voor de coronacrisis: in maart ontvingen acht procent minder inwoners van Hoorn WW.
Aantal vacatures meeste beroepsgroepen gelijk aan voorgaande kwartaal
Sinds het eerste kwartaal van 2019 waren er in de arbeidsmarktregio Noord-Holland Noord steeds meer dan 7.000 vacatures. In het eerste semester van dit jaar nam het aantal vacatures af
tot 5.700. Het tweede kwartaal is het aantal vacatures voor de meeste beroepsgroepen gelijk gebleven. Alleen het aantal vacatures voor technische en transport & logistiekberoepen nam af.
Minder gespannen arbeidsmarkt in tweede kwartaal
Dit krapte op de arbeidsmarkt nam in het tweede kwartaal voor vrijwel alle beroepsgroepen af. Dit betekent dat er minder vacatures zijn ten opzichte van het aantal kortdurende werklozen. Alleen in ICT en technische beroepen is nog krapte. De meest recente cijfers zijn van het tweede kwartaal. Naar verwachting is de spanning in het derde kwartaal nog verder afgenomen.
Aantal uitkeringen Participatiewet met zes procent toegenomen in 2020
In oktober 2020 worden er 1.444 Participatiewet-uitkeringen uitgegeven door de gemeente Hoorn. Sinds april (1.432) is dit aantal nagenoeg gelijk gebleven. Sinds begin 2020 (1.362 uitkeringen) is het aantal met zes procent gestegen. Vooral in april was er met drie procent een sterke stijging. In 2019 daalde het aantal uitkeringen juist. De Tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers (Tozo) ging in maart in en werd op het hoogtepunt in mei door bijna 900 zzp’ers gebruikt. In september maken nog 376 zzp’ers gebruik van de regeling. Vermoedelijk heeft dit deels te maken de strengere voorwaarden die in juni ingingen.
Inkomen
Tot oktober vier procent minder gestarte dossiers schuldhulpverlening dan in 2019
Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening was in april lager dan een jaar eerder. Mogelijk is dit een gevolg van de lockdown en bijbehorende coronaregels. Bewindvoerders, de rechtbank en schuldeisers hebben hun beleid aangepast waardoor minder mensen in directe problemen komen. In de maanden erna is het aantal gestarte dossiers vergelijkbaar met 2019, maar in
september is het opnieuw duidelijk lager. In totaal is het aantal gestarte dossiers in de eerste tien maanden van het jaar vier procent lager dan een jaar eerder.
Aantal ontvangers Voedselbank gedaald vanaf juni, maar nieuwe stijging verwacht
Bij de Voedselbank nam het aantal gezinnen uit Hoorn dat hulp ontvangt na de corona-uitbraak in maart toe. In januari ontvingen 69 gezinnen voedselhulp en in juni waren dat er 82. De Voedselbank zelf geeft aan dat dit een gevolg is van corona. Door verlies van werk of klandizie komt men in financiële problemen en kloppen ze bij de Voedselbank aan. Na juni – toen maatregelen deels werden opgeheven en de horeca bijvoorbeeld weer open was – daalde het aantal gezinnen dat voedselhulp ontving. De Voedselbank geeft aan dat het aantal aanvragen in oktober weer stijgt: er zijn ongeveer tien aanvragen per week.
Minder toekenningen bijzondere bijstand en individuele inkomenstoeslag in 2020
Het aantal inwoners dat bijzondere bijstand of individuele inkomenstoeslag krijgt is in 2020 lager dan in 2019. Ook zijn er minder aanvragen. Mogelijk komt een deel van deze afname door het gebruik van andere (nieuwe) regelingen als Tozo. Zonder verder onderzoek is dit echter niet met zekerheid vast te stellen.
Afname aanvragen belastingkwijtschelding
In 2020 waren er tot en met juni 2.423 aanvragen voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Hiervan werden er 2.030 toegekend, dit was samen goed voor een bedrag van €668.038. In 2019 waren er meer aanvragen (2.818) en toekenningen (2.240). Omdat de meeste aanvragen rond het moment van de belastingaanslag (begin maart) kwamen, is het effect van corona op de jaarcijfers vermoedelijk beperkt. Wel zijn er in de maanden juli tot en met september meer aanvragen dan in dezelfde periode een jaar eerder.
Onderwijs
Voorlopige schooluitval vergelijkbaar met eerdere jaren
Het aantal cumulatieve schooluitschrijvingen ligt voor schooljaar 2019/2020 in lijn met schooljaar 2018/2019. Tijdens de coronacrisis zijn meer scholieren geslaagd voor hun examens dan vorig jaar. Dit kan in schooljaar 2020/2021 leiden tot meer schooluitval, omdat de student/leerling niet in staat is om aan het niveau van de vervolgopleiding te voldoen. Dit zal nog
moeten blijken.
Nadat met ingang van 16 maart 2020 de scholen hun deuren hebben gesloten vanwege covid-19, werd er geen verzuim meer gemeld. Vanaf die periode t/m augustus 2020 zijn er slechts enkele jongeren gemeld. In de maanden september t/m november zien betrokkenen bij de gemeente Hoorn dat het aantal verzuimmeldingen lager ligt dan in dezelfde periode vorig jaar. Online aanwezigheid in de les valt moeilijker te controleren dan fysieke aanwezigheid in de klas.
