21 december 2022 – Column Peter Ursem: Kerstsfeer
Elk jaar worden door veel mensen tijd en geld gestoken in het feest dat we niet aan ons voorbij willen laten gaan. Of je nu een gelovige christen bent of een verstokte agnost, je doet op een of andere manier mee met een festiviteit met een kerstrandje. Wanneer je je nu al schrap wil zetten tegen welk woke argument dan ook dat uit een of andere nu nog niet vermoede hoek kan komen om oude gewoonten strak te bewaken, moet je ook beseffen dat naast oude tradities al jaren nieuwe gewoontes rond dit feest zich nestelen in de samenleving.
Natuurlijk was er vanaf heel lang geleden het verhaal rond de geboorte van Jezus in een stal met een os en een ezel en een stel herders. Er zijn in de loop van ruim tweeduizend jaar diverse kerstverhalen ontstaan. Wie ervan uitgaat dat de evangelisten alle gebeurtenissen objectief hebben opgeschreven mag niet zomaar zeggen welke datum precies de vreugdevolle gebeurtenis onder barre omstandigheden heeft plaatsgevonden. Ergens in mijn achterhoofd rust nog een relaas over de kerstening van Europa en dat het een heel goed plan was om de christelijke feesten te vieren op momenten dat andere godsdiensten ook hun feestdagen hadden. Het midwinterfeest van o.a. de Germanen, het vieren van het voorjaar en nog meer belangrijke vierbare momenten kregen via de bekerende monniken plaatsvervangende Kerstmis-, Pasen en andere feesten. Overigens vieren de orthodoxe christenen Kerstmis wanneer bij ons de Driekoningen komen aanzetten. Daar in het oosten woonden niet zoveel Germanen.
Zulks leverde steevast heftige protesten op.
Een dennenboom of spar hoort bij Kerstmis, vinden miljoenen mensen op de wereld. De versierde boom kwam in de eerste tien eeuwen van het christendom niet in de woonvertrekken. Het schijnt dat Goethe in een mooi verhaal zo’n opgetuigde boom heeft beschreven en dat velen het daarna een leuk idee vonden om over te nemen. Eerder in de geschiedenis zou het best mogelijk zijn geweest dat creatieve christenen hun behoefte aan een kerstsfeermaker vonden dat een versierde boom dat goed voor elkaar bracht. Nu zetten hier en daar in de wereld, waar het christelijke geloof een stevige stempel op de cultuur heeft gezet, overheden en instellingen kerstbomen neer en hier en daar werd besloten het maar niet meer te doen. Zulks leverde steevast heftige protesten op.
‘Maar wat eten jullie dan met Kerst?’
Het eten van allerlei luxe smulspul tijdens de maaltijden en tussendoor is ook een onuitroeibaar culturele traditie geworden. Ik hoor af en toe mensen heel stoer verklaren dat ze op Eerste Kerstdag gewoon boerenkool met worst eten, maar tot nu toe heb ik achteraf nooit verhalen opgepikt dat men dat ook echt gedaan heeft. Misschien heeft Youp van ’t Hek het consumeren van konijnen tijdens de kerst ongedaan gemaakt. Er worden nog steeds chique geachte vleesgerechten op tafel gezet. Wij zijn vegetariër en dat heeft ooit de vraag opgeleverd: ‘Maar wat eten jullie dan met Kerst?’ Wij eten geen vlees, maar voor, tijdens en na Kerstmis komen allerlei kerstversnaperingen langs. Een kerststol, die nu ondanks felle protesten ook wel feeststol wordt genoemd, kerstkransjes en – chocolaatjes zijn al ingeslagen en de enige reden waarom ik me nog niet heb vergrepen aan deze producten is dat ik nog met overgebleven snoep van Sintmaarten en een bak met kruidnoten zit. Ook ligt er nog een speculaaspop.
Wij hebben in enkele Westfriese tuincentra onze kerstversiering aangevuld. De kunstkerstboom staat opgetuigd met een oude piek, met ballen die dit jaar rood en goudkleurig zijn en zo’n 20 meter lichtsnoer met heel veilige en zuinige led-lampjes. Wij hoeven al enige tijd niet meer naar ouders of schoonouders voor de feestmaaltijden op Eerste en Tweede Kerstdag. Wij vragen ons nu af hoe streng wij onze kinderen willen verplichten een van de kerstdagen bij ons te komen kerstsmikkelen.
Kerstmis komt elk jaar weer terug en gelovigen en ongelovigen zullen de komende jaren deze tijd blijven meedoen met vercommercialiseerde feestvreugde. We zien op de tv op welke manieren we onze eettafels dienen te vullen om met een groepje bubbelgenoten een kostbaar moment geluk te ervaren.
In Westfriesland hebben we in alle gemeenten kunnen genieten van kerstactiviteiten in veel variaties. Van kerstmarkten in Dickensstijl (zorg dat je zo’n kostuum krijgt, want dit blijft nog wel een tijdje!), tot koorzang met kerstliedjes. Zo hoort het ook en wanneer we tegelijkertijd een momentje van bezinning inlassen met mooie gedachten over wereldvrede en naastenhulp, dan zou je zomaar heel mooie kerstgevoelens kunnen ervaren. En wanneer ergens in het kerstverhaal de kerstman komt opduiken, dan mag dat natuurlijk. Ik wens ieder een fijn kerstgevoel!
