22 februari 2023 – Column Peter Ursem: Speelveld
Wij speelden vroeger het spelletje landjepik, waarbij het de bedoeling was zoveel mogelijk grond weg te kapen bij je tegenspelers, die het ook hadden voorzien op jouw land. Ik weet niet of het oorspronkelijk idee een historische achtergrond heeft. Natuurlijk is het principe van landjepik vanaf de vroegste geschiedenis van de mensheid bekend. Het zit in onze genen ingebakken en dat is het geval bij alle dieren met een kuddegeest. Het belang van de eigen groep, stam, volk staat voorop, want dat is van levensbelang. Het is er bij de mens niet helemaal uit te rammen en bij populistische groeperingen die je in alle samenlevingen vindt, wordt driftig ingespeeld op de primaire behoefte je eigen leefomgeving te beschermen of af te schermen tegen buitengroepse pogingen zich binnen te dringen op jouw dierbaar stukje grond. Succes verzekerd!
Het belang van de eigen groep, stam, volk staat voorop
Wie meent dat het spelletje ‘landjepik voor grote mensen’ uit de mode is, vergist zich deerlijk. Het ziet er anders uit en het heeft ook een andere naam. Er zijn verschillende varianten, maar in onze streken wordt het spel Projectontwikkelaartje enthousiast gespeeld. Je doet mee in verschillende groepen. De groepen hebben niet allemaal dezelfde grootte, maar elke partij beschikt over eigen spelattributen. Elke groep kent een of meer actieve spelers. Zij bepalen in grote lijnen wat er gaat gebeuren en zij kunnen worden gesteund of onderuitgehaald door de passieve of eigenlijk latent actieve deelnemers in de groep. Het spel kan naar normale spelbegrippen behoorlijk lang duren, soms jaren. Degenen die het spel spelen beschikken over echt geld, echte macht en er zijn echte slachtoffers en winnaars. Er zijn zelfs hectaren echte grond en hoewel er duidelijke spelregels zijn, kan het gebeuren dat een of meer deelnemende partijen stiekem de regels omzeilen. Er zijn dan twee soorten scheidsrechters: de echte rechtbank of de publieke opinie.
De verschillende partijen zijn: de projectontwikkelaars, vaak minder dan een handjevol met ieder een bedrijf achter zich; de politiek, soms bestaande uit iets te veel elkaar ondersteunende of juist tegenwerkende fracties; de groep woningzoekenden die een onbegrensde omvang kan hebben en de laatste groep wordt gevormd door de overige bewoners van het speelveld.
Het speelveld heeft minimaal de omvang van een dorp met stukken braak land
Het speelveld heeft minimaal de omvang van een dorp met stukken braak land binnen en vooral buiten de woonkern. De projectontwikkelaars zijn meestal de eersten die het spel beginnen. Zij hebben stukken grond opgekocht die volgens hun glazen bol (er kunnen hiertoe ook kaarten worden gebruikt) binnen niet al te verre toekomst volgebouwd kunnen worden met woningen. De politiek pikt signalen op uit de bevolking – waar zij de regeltjes voor bedenken en handhaven – dat er behoefte is aan nieuwe woningen. Zij zijn ontvankelijk voor aanbiedingen van de projectontwikkelaars die hen bestoken met berichten dat zij een einde kunnen maken aan de nood waar de bevolking over klaagt.
Vanaf het moment dat politici in het openbaar hebben aangegeven dat er nodig moet worden gebouwd schakelen zowel de wethouder en de projectontwikkelaar naar een hogere versnelling. De verschillende politieke fracties gaan luidkeels in debat over wat er allemaal nodig is. De projectontwikkelaars zijn zeer blij met die geluiden en laten graag zien dat hun bouwplannen naadloos passen bij de vraag. Over de kosten zwijgt iedereen totdat bij de politici en hun wethouder helder is wat er allemaal nodig is. Zij vragen naar de prijs die moet worden voldaan. In dat stadium van het spel kunnen geluiden uit verschillende groepen komen dat het een ideaal plan is, maar dat geluid moet wel eerst een meerderheid bij de politieke deelnemers krijgen. Winnaar is de projectontwikkelaar die zijn stukje grond mag vol zetten. Bij sommige spelletjes Projectontwikkelaartje hebben zich schimmige praktijken voorgedaan, voornamelijk bij winnaars van het spelletje, maar de kunst is dat niet aangetoond te krijgen.
Het bijzondere van dit spel is, dat heel veel mensen zich niet bewust zijn van het feit dat ze als pionnetjes op het speelveld zijn neergezet. Wie wat meer wil zien van het spel vervoege zich bij de gemeente Medemblik, waar het spel nog niet geheel ten einde is.
