27 november 2024 – Column Peter Ursem: Regeltjes geregeld
Nederland heeft er eeuwen over kunnen doen om allerlei zaken in de samenleving goed geregeld te krijgen. Het is hier geen zootje waar iedereen zijn of haar gang maar kan gaan. Ook in deze tijd worden zaken vakkundig door mensen, die er voor hebben doorgeleerd, volgens goed vastgelegde afspraken geregeld. Wanneer er geen duidelijke regels zijn en instanties die erop toezien dat ze netjes worden gehandhaafd, voorkom je willekeur, corruptie, voorkeursbehandelingen en nog meer van die verfoeilijke zaken die we nog steeds teveel aanwezig vermoeden in verre landen binnen onze Europese Unie.
En toch gaat het af en toe enorm fout in Nederland en zelfs in Westfriesland. Dat wordt meestal het eerst opgemerkt door mensen die vastlopen doordat vaste regeltjes werden toegepast. In ons land waren het zelfs computerprogramma’s die mensen selecteren om te laten vastlopen. Wanneer veel ambtenaren en politici menen dat hun geen blaam treft omdat ze heel nauwkeurig de procedures hebben gevolgd, dan kan dat vastlopen in de regeltjesmist nog veel meer mensen treffen. Denk aan de toeslagenaffaire. De regeltjesbedenkers die hoopten dat een computerprogramma nog beter de regeltjes kunnen toepassen, zullen niet allemaal de zak hebben gekregen.
Ik weet het wel, onze samenleving is complex geworden. Ik heb me ooit verdiept in het leven van mensen in de prehistorie, zodat ik daar een verhaal over kon bedenken. Dat was de tijd, waarin niet eens bedacht kon worden dat je ooit regeltjesbedenkers zou aanstellen voor de aanvraag van bouwvergunning voor een boerderij. De belangrijkste regeltjeshandhavers, die de regels niet eens zelf bedacht hebben, zijn wellicht de mannen die de religie in de gemeenschap een vaste plek mochten laten houden. Wat een tijd moet dat geweest zijn, hoewel ik tegelijkertijd besef dat mijn leven in deze tijd een stuk aangenamer is.
Wanneer wij vandaag besluiten dat we teveel regeltjes hebben, omdat die zelfs de hoognoodzakelijke gebeurtenissen blokkeren, wordt dat ontregelen zo goed mogelijk via desnoods nieuwbedachte ontregelregeltjes gedaan. De behoefte aan regeltjes wordt door een afgrijselijk groot deel opgewekt, doordat slimmeriken anders misbruik maken van de situatie, zodat het problemen niet alleen niet worden opgelost, maar juist worden vergroot. Alle rotzakken zullen straffeloos doen wat nog niet verboden is. Nu hebben we partijen die ervoor zorgen dat keurige rotzakken toch voldoende verdienmodellen mogen toepassen bij het oplossen van problemen. Dat is her en der uitstekend geregeld.
Wanneer ik, gewoon als een voorbeeldje, lees dat mensen met een prachtig initiatief komen om hun oude boerderij niet alleen op te knappen, maar op het erf nog wat woonplekken te laten bouwen, zodat senioren gezamenlijk een veilige woonplek hebben met aandacht voor elkaar en dat een gemeentebestuur dan toegeeft dat het een prachtig plan is, maar dat de praktische uitwerking wordt geblokkeerd omdat de regeltjes dat niet toestaan, dan krijg ik weer jeuk op vervelende plekken en zelfs op plekken waar de fatsoen regeltjes (waar ik overigens zelf ook achter sta) niet toelaten daar in het openbaar aan te krabben.
Natuurlijk hebben we allemaal gehoord van politieke partijen die graag in de regeltjestuin snoeiwerk willen verrichten, maar helaas is dat vooral om wenkbrauwfronzende verdienmodelletjes voor mensen die tegelijkertijd graag zien dat de belastingen wat meer op afstand daarvan komen staan. Ook projectontwikkelaars die misschien ook wel ideetjes hebben omtrent het bouwen van knarrenhofjes, maar dan de knarrenhofjes waar jij en ik het geld niet voor kunnen opbrengen.
Ja, ik weet het. Dit stukje is behoorlijk tendentieus, maar ik vermoed heel sterk dat er in Westfriesland meer mensen zijn, die iets hebben tegen regeltjesfetisjisme.
