14 februari 2024 – Column Peter Ursem: Valentijn
Het is Valentijnsdag vandaag. Een mooie gelegenheid om even uit te pakken voor de persoon die je lief hebt. Via allerlei media krijg je reminders. Valentijnsdag is veel moeilijker te vergeten dan je trouwdag. In veel gevallen gaat het erom je persoonlijkste, allerliefste en toegeeflijkste aandacht te richten op één persoon. De persoon die je het beste kent of het beste wil leren kennen.
Ik heb niet altijd de power om de verlokkingen die onze Hollandse ondernemers elk jaar weten te bedenken om speciale feestdagen op te vrolijken met in hun winkels uitgestalde goederen. Ik moet bekennen dat pepernoten, kerstkransjes en paaseitjes (wel of niet gevuld) iets te gretig worden ingeslagen, maar de verleiding van bossen rozen, chocolade in hartvorm of bijouterieën kan ik tot nu toe weerstaan. Nu kun jij natuurlijk zeggen dat de eerstgenoemde consumentenfeestspullen voornamelijk door mijzelf worden genuttigd en dat een Valentijnsgift juist niet voor mijzelf is.
geld in te zetten om anderen te helpen of een plezier te doen
Ik geef je dan natuurlijk helemaal gelijk. Ik hoop dat je van me wilt aannemen dat ik toch wel in staat ben aandacht, goed en geld in te zetten om anderen te helpen of een plezier te doen. Het ligt natuurlijk ook in de aard van ons, mensen, om voldoening te putten uit het geven. Er zijn genoeg aanleidingen om juist dat geven te beleven. Ook het geven aan mensen die je helemaal niet kent of zelfs helemaal nooit zult leren kennen. Hoeveel goede doelen bestaan er niet voor mensen die getart zijn door noodlot? Het geven van aandacht, goed en geld is voor deze doelgroepen niet gebonden aan één dag in het jaar.
Wij hebben van onszelf, als rechtgeaard Nederlander, een beetje het beeld dat we zeer vrijgevig kunnen zijn. Aardbevingen, branden, overstromingen of dierenleed kunnen onze hulpverleningsdrift oproepen, mits goed begeleid door media die de noodzaak tot hulpverlening zo mooi beeldend kunnen weergeven. De mogelijkheid om dit prachtige groepsgevoel te laten opbloeien wordt door professionele gemoedsondersteuning tot grote hoogten gebracht en ons collectief na afloop van de actie een zeer tevreden gevoel geven. Je bent even een beter mens gebleken.
Afkeer van situaties of mensen is ook op te roepen
Die mogelijkheid om groepsemotie op te wekken en tot grote hoogten te laten floreren betreft ook een andere kant van ons mens zijn. Afkeer van situaties of mensen is ook op te roepen en dat gebeurt dan ook. Op professionele wijze. Benodigd zijn een aantoonbaar vervelende gebeurtenis of toestand en een berichtgeving daarover die veel mensen zal aanspreken. Wanneer je dan ook nog zorgt voor berichten dat die ellende voordat je het weet bij jou op de stoep kan gebeuren, omdat er politici zijn die daar gewoon op uit zijn te laten gebeuren, dan is er bij een grote groep groepsonrust opgewekt en groepsangst en zelfs groepswoede. Dat dient wel voortdurend onderhouden te worden met berichtgeving die dan ook niet meer veel te maken hoeft te hebben met een werkelijke situatie.
Het lijkt magie, maar het is angst.
Dat gebruiken van middelen om groepen mensen de stuipen op het lijf te jagen om ze zo achter een bepaald karretje te krijgen noemen we populisme. Dictators kennen de trucs om de bevolking grotendeel naar hun pijpen te laten dansen. Het lijkt magie, maar het is angst. Denk aan Trump en de ongelooflijke uitspraken waarmee hij weg kan komen en dan zie je wat populisme kan doen in een vrije democratie. Je kunt vanaf een afstand ook waarnemen hoe goed bedoelende topfiguren in de Republikeinse partij vrezen de toorn van Trump over zich heen te krijgen en dan toch maar bakzeil te halen.
In ons Westfriesland kennen we dat gelukkig allemaal niet, zou je willen hopen. Maar ga eens na in je eigen stukje Westfriesland. Ga je daar mee in opgeklopte angsten voor mogelijke ontwikkelingen? Denk aan opvangplekken voor asielzoekers. Op basis van welke informatie ben je voor of tegen de opvang van mensen die hun eigen land zijn ontvlucht, vaak met achterlating van alles wat zij daar hebben opgebouwd? Is de informatie over opvangplekken gebaseerd op wantoestanden die door bezuinigingsronden afgebouwde opvangcapaciteit zijn ontstaan of heb je info gehoord over plekken elders in het land, waar vrijwilligers de mooiste herinneringen opbouwen met asielzoekers die in een rustiger omgeving weer tot bloei komen?
Die berichten zijn vaak moeilijker te horen. Bij woede hoort geschreeuw en mooie momenten worden eerder gefluisterd. De Valentijnsgedachte mag ook best op andere dagen tot uiting komen.
