16 februari 2019 – Column Sjaak Grosthuizen: Gemeenschappelijke regelingen beter geregeld?
Samenwerken is vaak een slimme manier om ingewikkelde kwesties op te lossen. Onder de leus: twee weten meer dan één en met de belofte dat het uiteindelijk goedkoper is, wordt door slimme gemeentebestuurders voor diverse zaken, waar buurgemeenten ook mee worstelen, gekozen voor samenwerken. Wij kunnen die samenwerkingsafspraken herkennen aan het woord gemeenschappelijke regeling. En we hebben er toch heel wat, want slimheid kun je onze politici niet ontzeggen.
In de raadscommissie van afgelopen dinsdag passeerden verschillende gemeenschappelijke regelingen de revue, omdat er kadernota’s en kaderbrieven over geschreven zijn. Bij een aantal voor het eerst. Dat betekent dat er nu iets nauwkeuriger mee omgegaan gaat worden. Was dat nodig dan? Heeft het ontbrekende oog van de meester de paarden laten vermageren? Ja, helaas wel, moet de conclusie luiden. De immer alerte raad van Hoorn vindt het hoog tijd worden een aantal regelingen scherper in het snotje te houden.
Er gaat een hoop geld naar diverse organisaties, die de ingewikkelde taken van de regionale gemeenten op zich hebben genomen, omdat men regio breed wel vertrouwen had in het verhaal dat achter de oprichting van deze organisaties stak. Ik noem even de zaken die de aandacht kregen. WerkSaam, die over alle zaken gaat die betrekking hebben op het gebied van werk zoeken, ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uitermate belangrijk en goed dat niet elke gemeente dit met een compleet bataljon ambtenaren moet aanpakken.
De GGD, die over ons aller fysieke en geestelijke gezondheid waakt, is zelfs onderwerp voor een samenwerking in het hele noordelijke deel van onze provincie. En wat te denken van de Regionale Uitvoeringsdienst? Onze leefomgeving en het milieu wordt in de hele noordkop van de provincie vakkundig in topconditie gehouden. En onze veiligheid is in de stevige doortastende handen van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord. Wie benieuwd is naar hoe alles vroeger was, kan terecht in het Westfries Archief. Je kunt zelf een inschatting maken van het belang van het Recreatieschap Westfriesland. Waar zouden we zijn zonder de Gemeenschappelijke Regeling Centraal Afvalverwijderingsbedrijf?
samenwerken zonder scherp toezicht een soort gouvernementele doodzonde is
Tijdens de bespreking van de nieuw bedachte kaderdocumenten over deze instellingen werd het duidelijk, dat samenwerken zonder scherp toezicht een soort gouvernementele doodzonde is. De miljoenen die braaf worden doorgesluisd naar deze instellingen blijken niet altijd toereikend te zijn. Waar vóór de oprichting ervan enthousiast werd geroepen dat één en één drie is, blijkt achteraf bedoeld te zijn: één plus één kost drie. Het zijn kosten die de handhavingskosten van het door de meerderheid van de raad uitgeroepen schip van bijleg de Halve Maen met flinke factor overschrijden. Termen als de ruif en de grote hoop zeurden in mijn hoofd om een plekje te krijgen in deze column. Nee, dat heet overhead, was een andere gedachte.
Betaal nou maar gewoon, want dit kosten wij nu eenmaal.
Slapen de toezicht houdende stadsbestuurders? Laten zij zich met vleierijen en strijkages in de luren leggen? Kennelijk wel en daarom is het goed om de wakkere raadsleden van alle deelnemende gemeenten regelmatig te voorzien van complete informatie. Terwijl de raadscommissie hier en daar korzelig afreageerde op de betreffende wethouders werd duidelijk dat ten halve keren toch beter is dan geheel te dwalen. De bedrijven die gemeenschappelijk geregeld werden, blijken vaker een soort eigendunk te krijgen. De deskundigheid die zij in huis haalden stelde ze op een niveau van inzicht, dat binnen welke raad dan ook nooit zou kunnen worden bereikt. Dat stel ik me zo voor. Zij hebben ervoor doorgeleerd en een deelnemende gemeente moet niet gaan zeuren over gebieden van hun expertise. Betaal nou maar gewoon, want dit kosten wij nu eenmaal.
Daar werden dinsdagavond met scherpe woorden flinke stukken zelfoverschatting uit weggesneden. En met de gedachte dat gemeenschappelijke regelingen in de toekomst inderdaad kostenverlagend kunnen worden, verliet ik het stadhuis. Ach, zonder hoop is het leven nauwelijks dragelijk. Toch?
