22-05-2019 – Column Peter Ursem: Samen, maar wel alleen?
Samenwerking tussen gemeenten kan voordelig uitpakken. De gemeenschappelijke regelingen maken het mogelijk om bij voorbeeld beter inkopen te doen bij instanties, die de zorg voor allerlei maatschappelijke nood willen opvangen. Zuks moet tegenwoordig aanbesteed worden en dan kan een en ander vaak iets voordeliger. Niet zeven organisaties, die alle een onvermijdelijke overheadrekening hebben, maar één organisatie met dus maar één keer overheadkosten. Natuurlijk zijn er in grotere organisaties iets meer handjes bezig om de zaak draaiende te houden en dus niet op de werkvloer, maar in verhouding kan dat gunstiger uitpakken.
Een tweede voordeel valt te halen uit de mogelijkheden die de samengaande gemeenten hebben om de verschillende afdelingen te combineren. Dan heb je in het totaal minder mensen nodig, want elke afdeling doet het werk niet meer voor één, maar voor meerdere gemeenten. Laat dat per afdeling een ambtenaar meer worden, dan nog is er dat voordeel. Deze gedachtegang lijkt mij een logische en ik kan me zo goed voorstellen, dat ook gemeentebesturen op die lijn begonnen zijn.
In onze regio Westfriesland hebben we zoiets al afgesproken. De SED is de organisatie die voor drie gemeenten het ambtelijke werk doet. Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland waren zo slim om een kosten- en moeitebesparende afspraak met elkaar te maken. Zij zagen het licht, moeten toeschouwers gedacht hebben. Nou, er was licht. Er zat een heleboel licht tussen wat de gemeenteraden voor hun eigen gemeenten en voor de gezamenlijkheid van de gemeenten wilden. Nu is samenwerking tussen fracties in één raad niet altijd vanzelfsprekend. Met de neuzen naar één kant staan is voor alle fracties van Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland duidelijk een paar bruggen te ver.
Doordat elke raad nog greep wilde houden op wat men gezamenlijk wilde bereiken, kwamen lang niet alle goede voornemens tot tevredenstemmende resultaten. Al gauw bleek dat een gezamenlijk opgezette organisatie ook geld kost. En veel meer, wanneer je die organisatie om eigen partijpolitieke redenen permanent in de wielen gaat rijden. Peter Raven van GBS in Stede Broec ziet graag dat het gezamenlijke beleid geharmoniseerd wordt. Daar schrikt men van en dat is niet alleen in Stede Broec het geval. Harmoniseren? Harmoniseren? Ben je bedonderd! Voor je het weet zijn we bezig van onze gezamenlijke puinhoop van drie gemeenten één goed functionerende gemeente te maken.
In Stede Broec, maar waarschijnlijk ook in Enkhuizen en Drechterland zullen politici zich op het hoofd krabben. Willen we er nog wel zoveel geld in pompen, zullen zij zich afvragen. Wanneer elke politicus uit het SED-gebied eens bij zichzelf te rade gaat wat hij of zij in de afgelopen jaren heeft gedaan om samenwerking werkelijk een kans te geven en bovendien alvast begint verhalen te bedenken om de achterban uit te leggen hoe samenwerking werkelijk een succes kan worden, dan zie ik nog magere kansjes. Nu worden miljoenen verspild aan iets wat nooit efficiënt kan functioneren, wanneer elke fractie benauwd is voor de verkiezingen over een paar jaar.
In die tussentijd probeer ik woorden te bedenken die passen bij de exit van de gemeenten en ook, om mijzelf wat op te monteren, namen voor drie gemeenten die zich sterk maken voor een sterke samenwerking.
Peter Ursem
