7 april 2021 – Column Peter Ursem: IKC wat moet je ermee?
Toen ik in 1970 mijn eerste onderwijsbaan aanvaardde was de wereld voor het kind duidelijk. Bij de geboorte van een kind was er het consultatiebureau waar je eens in de zoveel tijd naar toe gebracht werd om je te laten wegen en om moeder nuttige opvoedingswenken mee te geven, wanneer men dacht dat daar aanleiding voor was. Het vierde levensjaar was een belangrijke, want dan mocht je naar de kleuterschool en wanneer je op een gunstige dag in het jaar zes werd, mocht je naar de grote school. Een enorme stap, want vanaf dat moment kwam het er op aan of je later goed terecht kon komen. In de zesde klas was dat bij de leerkracht wel een beetje duidelijk en werd een passende vorm van voorgezet onderwijs gegeven. Je zat met ruim dertig kinderen in een klas en wanneer je niet goed kon meekomen of een iets beter aangepaste aanpak moest missen, bleef je zitten.
Ik ben bijna 43 jaar in de onderwijswereld werkzaam geweest en zag de wereld van en voor het kind langzaam veranderen. Steeds vaker verschoof de aandacht van leerkrachten naar de behoefte van het individuele kind. Ook kwamen er allerlei oplossingsmogelijkheden voor allerlei soorten problematiek op het gebied van leren, gedrag en opvoedingskansen. De scholen moesten wennen aan die uitbreiding van de zorgmogelijkheden. Alle organisaties die zich bezig hielden met aspecten in dit spectrum waren zelfstandige organisaties en schoolbesturen maakten uit in welke mate van allerlei ondersteunende diensten gebruik gemaakt werd. Diensten die allemaal werden aangeboden door zelfstandig opererende organisaties met eigen personeelsbeleid en eigen besturen.
In mijn beleving is het niet eens zo heel erg lang geleden dat een begrip als ‘brede school’ werd geïntroduceerd. Een intensievere manier van samenwerken van school met andere instellingen. Het zal zo’n tien jaar geleden zijn geweest dat ik werd uitgenodigd om deel te nemen aan een forumdiscussie over de brede school tijdens de NOT. Men moest toen nog ervaringen van aanpak in verschillende steden delen. Ik ben nu al enige tijd met pensioen en hoorde een aantal jaren geleden voor het eerst van het instellen van een IKC, een Integraal Kindcentrum in Hoorn. Wethouder Samir Bashara sprak toen nog van een experiment.
De IKC’er is uw hulp in huis!
Het idee achter een IKC is een heel vanzelfsprekende: begeleiding van kinderen van 0 tot 13 jaar door deskundigen vanuit organisaties die hiervoor een vergaande vorm van samenwerking afspreken. Korte lijntjes tussen alle deskundigen op het gebied van leren, opvoeding en hulp bij veel soorten voorkomende problematiek. Ook de buiten- en naschoolse opvang past er naadloos bij. Alles dicht bij elkaar, zelfs bij elkaar in één gebouw. De IKC’er is uw hulp in huis! Deze aanpak kent vele voordelen en de verschillende organisaties die ook geleerd hebben elkaars expertise te vinden en aan te wenden zitten daar bij. Dit had ik in mijn tijd voor de klas ook wel willen meemaken. Het is gegroeid van behelpen naar echt helpen.
Nu vraagt een dergelijke aanpak ook een andere inrichting dan een schoolgebouw met afgepaste hoeveelheid lokalen. Het extra heeft ook ruimte nodig in dat zelfde gebouw en dat vraagt om gebouwen die nog moeten worden gebouwd. Van de lokale politici, die vaak zeer weinig sjoege hebben van pedagogiek, educatie, jeugdgezondheidszorg en kinderopvang wordt verwacht dat die zich wel kan vinden in de complete kind benadering van een IKC. En daar gaat het dan wel eens fout. Een politicus hoeft niks te weten. En er zijn ook altijd politici die het protest van enkele bewoners zwaarder laten wegen dan het belang van goede opvang en begeleiding van jonge kinderen.
In Hoorn duurt het inrichten van een IKEC, een IKC voor kinderen met een speciale zorg, al enige jaren en het einde lijkt nog niet in zicht. In Enkhuizen bleek vorige week ook voldoende redenen bij een meerderheid van de raad om een IKC-project voorlopig af te wijzen. Daar hebben de politici bovendien het lef om de deelnemende organisaties, die aangetoond hebben uitstekend op één lijn te kunnen zitten en samen te werken, hun huiswerk deels opnieuw te laten maken of in ieder geval het voor een paar centen te realiseren, want de schatkist is leeg.
In Enkhuizen is in het Zuiderzeemuseum een schooltje van vroeger te bekijken. Nog even en je hoeft voor een bezoekje aan een school van vroeger niet naar het museum. Kan een flink deel van de gemeenteraad van Enkhuizen verhuizen naar het museum? Ik vrees dat de directie van het museum dat niet zal laten gebeuren. Je ziet daar alleen de intelligente oplossingen van vroeger voor tal van dagelijkse problemen.
