Middeleeuwse kerk onder Westfriesedijk (N239)?

In de omgeving van de N239 speelt archeologie een belangrijke rol. Onder de grond liggen namelijk resten van de Westfriese Omringdijk en andere historische structuren. Onder de N239 zijn delen van de middeleeuwse Westfriese Omringdijk en een middeleeuwse kerk gevonden.

Bij de herinrichting van de N239 wordt de kruising ter hoogte van de Westfriesedijk (N239) met de Zuiderzeestraat vervangen door een rotonde. Vanwege de geplande werkzaamheden hiervoor wordt archeologisch onderzoek gedaan. Een deel van Aartswoud valt binnen een zogenoemde zone waar rekening gehouden moet worden met archeologie wanneer er werkzaamheden zijn. Op die manier kunnen werkzaamheden eventuele archeologische resten niet beschadigen of vernietigen. Sander Gerritsen, senior archeoloog West-Friesland, vertelt over het onderzoek en de voorlopige resultaten. 

Middeleeuwse dijk en kerk

Sander Gerritsen: “Voordat we in de grond gaan graven, doen we eerst bureauonderzoek. Via historische kaarten en via andere gegevens onderzoeken we de historie van een gebied. Dit gebied is een belangrijke omgeving voor vondsten uit de middeleeuwen. Aartswoud liep oorspronkelijk verder door naar het noorden. De Westfriese Omringdijk beschermde in de middeleeuwen tegen de zee. In 1335 werd de huidige dijk gebouwd als ondersteuning voor een andere dijk in het noorden die onder druk kwam te staan en uiteindelijk verloren ging. Op deze locatie onder de N239 kunnen we de opbouw van de middeleeuwse dijk bestuderen. Uit ons bureauonderzoek leek het ook mogelijk dat de oudste kerk van Aartswoud hier stond en dat bij de aanleg van de dijk de hoge kerkterp is gebruikt. In dat geval kan hier een houten of tufstenen kerk hebben gestaan.”

Verschillende onderzoeken

Na het bureauonderzoek doet Archeologie West-Friesland eerst vooronderzoek in de vorm van proefsleuvenonderzoek. Gerritsen: “In de week van 6 september groeven we de eerste proefsleuven van ongeveer 1,5 meter breed rondom de geplande rotonde. We bekijken dan of we sporen van historische resten vinden en we bekijken eventuele kabels en leidingen in de grond. Met die gegevens bepalen we of verder onderzoek nodig is. Zo’n vervolgonderzoek is een opgraving van een historische vindplaats. Een opgraving doen we alleen als geplande werkzaamheden de vindplaats beschadigen of vernietigen. Anders laten we volgens landelijk beleid de vondst in de grond zitten. Daar kan de vondst in goede conditie bewaard worden.” 

In een proefsleuf liggen tufstenen van een kerk uit de 12e eeuw. Foto: Archeologie West-Friesland.

Vondsten van een kerk

“Naast de kruising van de Westfriesedijk (N239) met de Zuiderzeestraat vonden we tijdens het proefsleuvenonderzoek tufstenen van een kerk. Deze kerk komt mogelijk uit de 12e eeuw. Dit soort vondsten doen we niet vaak. Zo’n 6 jaar geleden vonden we rondom de Almersdorperweg in Opperdoes ook resten van een kerk uit de late middeleeuwen. De kerk moet dus in de buurt hebben gestaan. Deze vondsten passen bij de verwachtingen die we hadden na het historisch bureauonderzoek. Daarnaast vonden we iets dat lijkt op de afbeelding van een gestorven man, wellicht Jezus Christus. En we vonden een pennetje dat werd gebruikt om te schrijven op een wasbordje. Dit gaan we verder onderzoeken.” 

De vondst die een gestorven man of mogelijk Jezus Christus verbeeldt. Foto: Archeologie West-Friesland.

Verder onderzoek in oktober

Van maandag 11 tot en met vrijdag 15 oktober onderzoeken de archeologen van Archeologie West-Friesland de vindplaats verder. Meer informatie over het resultaat van dit onderzoek volgt. 

Meer informatie

Blijf op de hoogte van dit project en de werkzaamheden via www.infoN239.nl.