16 augustus 2023 – Column Peter Ursem: Woonrechten
Wonen is een basisrecht vermoed ik. Ik heb het even opgezocht, want het lijkt een vanzelfsprekende en goed navolgbare kreet, maar is het dat ook? Ik las de dertig rechten van de mens die vermeld staan in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In 1948 is dat door de Verenigde Naties voorgelegd aan de deelnemende landen en op acht onthoudingen na is de verklaring aangenomen. Geen van de dertig genoemde rechten gaat over het recht om te wonen.
Ik zocht verder en zag dat in Europa sprake is van voortschrijdend inzicht op dit gebied. In het Europees Sociaal Handvest (ESH) uit de jaren zestig staat: ‘Eenieder heeft recht op huisvesting’. Er bestaat ook een Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en daar staat bij artikel 8, lid 1: ‘Een ieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.’
Nederland heeft een grondwet en daar staat in artikel 22, lid 2: ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.’ Ik word erop gewezen dat de Nederlandse Grondwet dus niet zegt dat je recht hebt op huisvesting. Er staat dat de overheid haar best moet doen om te zorgen dat je onder dak komt. Er is sprake van een inspanningsverplichting en de huidige overheid kan zeggen dat zij enorm haar best doet om dat voor elkaar te brengen, maar dat een keur aan problemen buiten hun vermogen ervoor zorgt dat het niet zo uitbundig kan worden gerealiseerd. Wanneer nu in de grondwet zou gelezen kunnen worden: de huisvesting van eenieder zal ons een rotzorg zijn, zou je voorzichtig kunnen menen dat het de overheid niks uitmaakt of je fatsoenlijk onder dak bent of niet.
Chapeau! was mijn eerste reactie.
Wat nu, wanneer een overheid, een lokale overheid zelfs, het niet voldoende vindt te proberen woonmogelijkheden te scheppen voor een groep burgers die aangewezen is op sociale huur, maar die kans ziet dat daadwerkelijk te realiseren door zich niet te veel te storen aan belemmerregeltjes, door maar liefst negen woningen neer te zetten? Chapeau! was mijn eerste reactie. Ik las het artikeltje in ons regionale dagblad hierover en vernam dus dat een bewoner met enkele buurtgenoten er helemaal op tegen zijn omdat de gemeente niet de juiste procedure volgde wat betreft de omgevingsvergunning. Hij stuurde aan op een rechtszaak. Het is de gemeente Koggenland die meende dat de bezwaren van minder woongenot door grotere parkeerdrukte niet opwogen tegen het woonbelang van een aantal benarde woningzoekenden.
Ik lees wel vaker over bezwaren die bewoners maken wanneer zij tegen de bouw van iets noodzakelijks zijn.
De rechter echter gaf protesterende bewoner Jan Bakker en zijn achterban gelijk. De gemeente Koggenland is de fout ingegaan. Gelukkig werd niet besloten de negen onderdak gebrachte mensen op straat te zetten en de nieuwbouw te slopen. De gemeente dient nu een en ander met mooie woorden bestuurskundig recht te zetten. Jan Bakker c.s. vindt dat de gemeente een gevoelige tik op de vingers verdient. Ik ben geen rechter, maar wanneer mij gevraagd wordt wie in deze zaak echt fout zit dan wijs ik meteen naar meneer Jan Bakker met zijn kornuiten. Een paar aanmoedigende en bewonderende opgestoken duimen voor de gemeente en een fier opgestoken middelvinger naar Jan Bakker en zijn ploeg.
Weet je dat ik mij afvraag of Jan Bakker en zulks ook de rechtbank benaderd zou hebben wanneer daar niet sociale huurwoningen maar enkele dikke villa’s van bekende Nederlanders was neergezet. Ik lees wel vaker over bezwaren die bewoners maken wanneer zij tegen de bouw van iets noodzakelijks zijn. Overlast door parkeerdrukte, bedorven uitzicht, een bestemmingsplan dat nog niet is gewijzigd of het ontbreken van een omgevingsvergunning, dat zijn de argumenten waarmee je bouw wilt belemmeren. Het belang wat gediend wordt kan een gemeente volgens bezwaarmakers ook elders doen en je hoeft dan natuurlijk niet zelf op zoek gaan naar een alternatieve locatie.
Ik kijk de mondiale, Europese en Nederlandse verklaringen over mensenrechten nog eens na en ik zie nergens, absoluut nergens iets over het eeuwigdurend recht op een mooi uitzicht of woonomgeving zonder mensen die wat minder in de slappe was zitten. Zoiets hoort er gewoon bij wanneer je ergens woont. En de nieuwe bewoners zullen moeten leven met figuren zoals Jan Bakker. Daarover moeten helaas nog universele verklaringen worden geformuleerd.
