28 december 2023 – Column Peter Ursem: Op naar een mooi ouwejaar!
Oudejaarstradities moet je koesteren. Ja toch? Het is een cultureel hoogtepunt waar eeuwen van opbouw mee gemoeid zijn. Het doorgeven van erfgoed van ouders op kinderen. Daar moet je natuurlijk zuinig op zijn. Toch?
Ik ontdekte dat er in andere landen ook tradities zijn opgebouwd rond de afsluiting van het jaar en het beginnen van een nieuw. Zo zijn er in Spanje en Argentinië mensen die bij elke klokslag een druif eten en je hebt een jaar lang geluk wanneer die twaalf druiven binnen twaalf seconden naar binnen gewerkt heb. In Brazilië gooien ze bloemen in de zee als offer voor de zeegodin Iemanjá. Je bent dan zelf wel in het wit gekleed.
Heb je wel eens gesmolten lood in een pot water gegooid? Dan ben je dus bezig zoals onze oosterburen bezig zijn met Bleigießen. Je kunt ook karperschubben in je portemonnee stoppen om goede zaken te kunnen afsluiten, zoals ze dat in Polen doen. Misschien vind je de traditie van de Schotten herkenbaarder wanneer ze vaten met teer in de fik steken en die over straat te rollen onder het zingen van Auld lang Syne.
Voor het te water laten van opblaasbare witte ballen met geschreven wensen moet je in Singapore wezen. En wanneer je tegen je voordeur een grote hoop kapot gegooid servieswerk aantreft mag je heel blij zijn, want het betekent dat je veel vrienden hebt en dat er het komende jaar veel geluk ligt te wachten. Dat is althans het geval in Denemarken. Zo zijn er in alle landen tradities en ik neem aan dat wanneer een land groot genoeg is voor allerlei regio’s, er dan nog meer kunnen zijn.
Vuurwerk en vuur, daar kunnen wij in ons land best wel wat mee.
Wij hebben in Nederland ook jaarwisselingstradities. Bij ons zie je dagen ervoor al kleine gozertjes rondlopen die kwistig knalvuurwerk rondstrooien. Zonder beschermende bril, want anders word je meteen gezien wanneer wethandhavers de buurt doorkruizen om te voorkomen dat vuurwerk afsteken uit de hand gaat lopen. Ook in Westfriesland kun je je midden op de dag al tijdens kerstmis een rolberoerte schrikken wanneer er in de steeg achter je huis een bom tot ontploffing lijkt te komen.
Vuurwerk en vuur, daar kunnen wij in ons land best wel wat mee. Er kan natuurlijk wel eens een school, een woonhuis of een rietgedekte molen in de fik komen te staan, maar na het afsteken van de laatste stukjes vuurwerk en de laatste uitgebrande vuurstapel van tien meter hoog staan de meeste gebouwen in ons land nog fier overeind. En al die mensen die ledematen of-maatjes gaan missen of die zich moeten inschrijven voor een spoedcursus braille, hoeveel zijn dat er eigenlijk op de bijna 18 miljoen die wij ons land sterk zijn? En dan zeker ook nog ambulancepersoneel ontzien, wanneer die een ongelukkige vuurwerkafsteker wil bijstaan? Het nu eenmaal traditie en nu eindelijk eens geen traditie die we moeten afschaffen omdat het niet goed meer bij een inclusieve samenleving past.
Goed beschouwd zijn heel wat tradities gebaseerd op onzinnige zaken.
Goed beschouwd zijn heel wat tradities gebaseerd op onzinnige zaken. Met veel herrie, vuur en vuurwerk werden vroeger boze geesten verjaagd. Nu hebben we die boze geesten in onszelf gestald en nu gebeurt eindelijk eens het omgekeerde. Zo jagen we redelijkheid en verantwoordelijkheid een poosje weg. En wie zijn die watjes eigenlijk die vuur- en knalwerk willen vervangen door een beschaafd licht- en geluidsspel met drones die computergestuurd vuurwerk effecten nabootsen? Dat is te vergelijken met die veganistisch vleesvervangers. Het echte vervangen voor nep, omdat zo klimaat, gezondheidszorg en brandgevoeligheden te ontzien?
Met dikke portemonnees wordt nu vuurwerk ingekocht, in hoeveelheden die je binnen het eerste uur van 2024 nauwelijks opgestookt krijgt. Die honderden euro’s hadden natuurlijk ook anders besteed kunnen worden, maar hoe anders kun je dan de spanning opwekken die we bij sensationeel knalwerk kunnen voelen? Met bungeejumpen misschien? Met een zwemtochtje tussen de haaien? Ach, daar moet je zo lang op wachten of is zo ver van huis. Het is maar één keer in het jaar een jaarwisseling en moeten wij nu per se een beschaafdere viering hebben dan in andere landen?
Ik wens iedere Westfries een fijne jaarwisseling en misschien voel ik me niet alleen wanneer ik mijn hart vasthoud wanneer de klok op 31 december twaalf slaat.
