8 juli 2017 – Column Sjaak Grosthuizen: Stamdrift
Samenwerken, samengaan samen doen zijn zaken waaraan de mens heeft moeten wennen. De kleuterleeftijd is pas echt voorbij wanneer je die vaardigheid enigszins beproefd hebt, maar dan nog blijft het een moeilijke zaak. Omdat we niet ieder een eigen eilandje bewonen, zullen we moeten leren de leefplek te delen. Niet alleen de plek te delen. Wanneer je een tijdje getrouwd bent of samen woont, weet je dat. De truc achter goed samen delen is eigenlijk goed samen geven. Samen is een werkwoord.
Samen gaan van organisaties is ingewikkeld. We hebben er in Westfriesland op allerlei gebieden met de neus bovenop gestaan. Samenvoegen van gemeentes bijvoorbeeld. In de afgelopen 20 jaar zijn allerlei samenvoegingsvarianten te vuur en te zwaard bestreden. Als onmogelijk, onwerkbaar en zeer onwenselijk beschouwd. Ook de huidige gemeenten als Medemblik, Koggenland, Drechterland en Opmeer bestaan uit dorpjes en buurtschappen die elkaar als deelgemeente uitsloten. Voor de gewone leden van organisaties en woongebieden bestaat de drang tot schaalvergroting niet. Dat brengt maar onrust en onzekerheid. Vasthouden aan je eigen groep is een oergevoel., dat ergens huist in de onderbuik.
het gaat toch goed zo? Niks meer aan doen!
Ik heb samenvoegingen en pogingen daartoe tussen scholen meegemaakt en ik moet eerlijk bekennen: ik heb, waar het mijn eigen school betrof, vakkundig de hakken in het zand geplaatst. Waarom waren argumenten tegen zoveel makkelijker te vinden dan argumenten voor? Dat samenvoegen diende maar één doel: bezuinigingen door de overkoepelende organisaties. Dat werd altijd gelardeerd met argumenten als versterking van de gezamenlijke positie, vergroten van de mogelijkheden en kansen voor iedereen en efficiëntie. Daar kon je toch niet tegen zijn? Schaalvergrotingsdrang komt altijd van bovenaf. Onderaan overheerst het gevoel: het gaat toch goed zo? Niks meer aan doen!
Samensmelten van politieke partijen met dezelfde inspiratie leidde nog jarenlang tot bloedgroepenstrijd, samen op weg naar de hemel gaat ook nog altijd gepaard met een hoop argwaan en kinnesinne, fuserende bedrijven wekken grote onrust bij de betrokken werknemers. Echt samen gaan gaat van au. Datzelfde ervaren we binnen de nieuwe regionale omroep. Radio Hoorn en Radio Enkhuizen gaan op in WEEFF. De noodzaak daartoe is opgelegd van heel ver bovenaf, maar op de werkvloer moet het gebeuren. Hoe schuif je alle programma’s samen? Hoeveel ruimte moet je nemen voor vernieuwing, voor nieuwe gedachten, voor nieuwe programma’s. Bij beide zenders zitten mensen die hun ziel en zaligheid gaven voor het lokale mediale product. Ook ik had twee radioprogramma’s waarvoor ik uren per week in de weer was en ook voor mij is de onzekerheid over het voortbestaan van mijn geestesproducten pijnlijk voelbaar.
Geen enkele club kan zich volledig zelfstandig bedruipen.
Hollandia en De Zwaluwen zijn in Hoorn twee voetbalclubs en bij die clubs kennen ze de onderlinge verschillen veel beter dan wie dan ook in de wereld. Hoorn heeft ze in betere tijden enorme lappen gemeentegrond ter beschikking gesteld. Geen enkele club kan zich volledig zelfstandig bedruipen. Geen enkele club zou een redelijke huurprijs voor de grond kunnen opbrengen. Geen enkele club kan helemaal zelfstandig de benodigde velden voorzien van verantwoord kunstgras. Dat betaalt de gemeente wel, want dat hebben ze altijd gedaan. Ik heb nooit van mijn leven iets met voetbal uitgestaan en ik betaal er aan mee, want dat heb ik altijd gedaan.
Gelukkig groeide bij de clubs het besef dat dit eigenlijk best iets beter kon. Samenvoegen hier en daar zou al een stuk kunnen schelen. Afspraken werden gemaakt. Een hele prestatie, laat ik je dat vertellen! Bijna kon een belangrijk akkoord worden vastgesteld, totdat op het moment suprême Hollandia een zanderige ondergrond voor hakken ontdekte. Het was de nieuwe voorzitter, Jack van Es, die deze behoefte tot zijn verrassing ontwaarde bij veel clubgenoten. Zoiets is geen verrassing, Jack, dit moet je hebben geleerd in je tijd als wethouder van Hoorn. Het is het stamgevoel. Is meegaan met die drift de manier om je als de enig juiste voorzitter te manifesteren?
Hoe nu verder? Elke partij moet nu de afweging maken of het op één veld samenvoegen van twee clubs beter is voor de stad of dat het slecht is voor de komende verkiezingen. Hoeveel raadszetels vertegenwoordigen de zandhakkers van Hollandia? Kun je ook door de Zwaluwen in de nesten komen? Bestuurders dienen zich bewust te zijn van het bestaan van de oerdrift van het stamgevoel. De vraag is: wat ga je daarmee doen? Bestuurlijke doelen voor het welzijn van je stad bereiken via het omzetten naar een hoger niveau of er handig gebruik van te maken om in maart mogelijk met een grotere fractie te mogen zitten?
Ik ben voornamelijk benieuwd naar de mooiklinkende argumenten om primitief stamgevoel te verbloemen. Ik ben namelijk gek op mooiklinkende argumenten. Ik ben ook verwoed verzamelaar van vlaggen op modderschuiten.