28 april 2018 – Column Sjaak Grosthuizen: Bouwen aan vertrouwen
In Westfriesland wordt op verschillende manieren gesleuteld aan mooie coalitieakkoorden met programma’s, waar een meerderheid van de bevolking zich enthousiast in kan vinden. Drechterland is er al uit. CDA, VVD en PDL hebben elkaar gevonden na een ouderwets rondje aftasten en een wat-gunnen-we-elkaardebatje. Zij produceerden een bestuursakkoord waarin op anderhalf A-4’tje vijf keer het woord ‘vertrouwen’ staat, vijf keer ‘uitdaging’, zes keer ‘vitaal’, vijf keer ‘ambities’, vier keer ‘samenwerken’, plus één keer ‘samen’, en ‘aandacht’ en ‘verbinden’ ook elk één keer. Ik denk dat dit de kernwoorden zijn voor elke coalitie. De nieuwe coalitie van Drechterland heeft weliswaar een meerderheid in de raad, maar wil toch uitgebreid op zoek gaan naar wensen en meningen van de bevolking en na een welwillende blik in de partijprogramma’s van de andere partijen ook hun medewerking kopen door alvast wat van hun wensen in het grotelijnenvoorstel op te nemen.
In Enkhuizen mag het wel eens een wonder genoemd worden wanneer er een hele bestuursperiode lang een coalitie kan blijven functioneren. Ook voor de komende ronde wordt het hier en daar zelfs een onmogelijke opgave genoemd. Het onderlinge vertrouwen is zoek. Het geheugen voor foute uitlatingen van alle andere dan de eigen fractie is sterk ontwikkeld en wordt traditiegetrouw aan nieuwe generaties doorgegeven. De poetsen die links bakte ten tijde van Troelstra of gelovig rechts in de tijd van Dr. Schaepman en Abraham Kuyper zijn nog niet vergeten en vergeven. Het Henkuzers kent termen als vertrouwen en samenwerken dan ook niet. De SP wordt door diverse partijen absoluut niet gezien als een partij waarmee je kunt samenwerken, en zeker niet nu zij de grootste fractie vormen. Men spreekt nu van mogelijkheden van een raadsbrede aanpak, omdat Nieuw Enkhuizen bepaald niet als betrouwbare coalitiepartner wordt bekeken. De vraag is of Nieuw Enkhuizen wel past in een nieuwe Enkhuizer politiek. Het Enkhuizer Alternatief evenmin, want hun fractievoorzitter voorziet vergenoegd een periode waarin hij kansen ruikt om er vaak met gestrekt been in te gaan en hij meent dat douceurtjes van het college verspilde omkoopmoeite is.
In Koggenland is al een college van twee wethouders namens drie partijen voor elkaar gekomen. Zij houden niet van moeilijk doen. De VVD en het CDA behaalden een gerieflijke meerderheid en met twee steunzetels van Welzijn Koggenland hoefde niemand verleidingstactieken te bedenken om een college te vormen. Bovendien bleek in de verkiezingstijd al dat de verschillen tussen de partijen niet onoverkomelijk waren.
Waar wel het moderne politieke denken een uitgangspunt werd voor het maken van een college is Stede Broec. Het nieuw samengestelde college wil ook werken aan een breed gedragen bestuursakkoord onder bezielende leiding van een formateur of mag je formateuse zeggen? Alle buiten de coalitieboot gevallen partijen mogen hun wensenlijstje indienen. Dat worden rustige jaren daar in Stede Broec met een recordaantal mooi voor elkaar gebrachte zaken. Het zal moeilijk zijn om over vier jaar weer nieuwe dingen te bedenken of de kiezer duidelijk te maken aan wie al dat moois vooral te danken was.
Opmeer kende een enorme ruzie voorafgaand aan de verkiezingen. Nu hebben drie partijen het vertrouwen in elkaar uitgesproken. Het CDA en DSV mogen wethouders aanleveren, terwijl de VVD mee gaat doen zonder dat zij gedurende deze periode hun eigen wethouder eruit kunnen knikkeren. En zie! Ook dit college wil graag een programma schrijven waar elke partij van Opmeer zich in kan vinden.
Hoorn wil dat ook doen: een raadsbreed programma maken, waar alle partijen en ook burgers en instellingen alleen maar tevreden over kunnen zijn. In aanloop daar naar toe zal het woordje vertrouwen vaak vallen. In mijn bedorven geest heeft de mening postgevat dat elk vertrouwen dat een politicus in andere partijen zegt te hebben duur betaald is door de anderen. De gebeurtenissen in het afgelopen jaar lijken dit idee te bevestigen.
Toch ligt mijn hoop in de waarde van het vertrouwen dat men met elkaar kan opbouwen. Vertrouwen in politiek lijkt een contradictie te zijn. Alleen in een serieuze aanpak daarvan, ligt de kans om echt gezamenlijk op te trekken, om de uitdagingen die de komende vier jaar liggen te wachten, succesvol aan te gaan. Wanneer je wilt dat de gewone burger ooit weer vertrouwen zal krijgen in de politiek, dan zul je dat als politicus ook moeten zien te krijgen.