Toespraak Dodenherdenking 2022 burgemeester Van den Hengel in Spanbroek

Toespraak Dodenherdenking 2022

Door burgemeester G.J. van den Hengel in Spanbroek en wethouder R. Tesselaar in Hoogwoud

Beste inwoners,

Op deze vierde mei denken we aan de mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog of latere oorlogshandelingen voor de vrijheid het leven lieten. En aan de duizenden die werden vermoord alleen vanwege hun joodse, Sinti of Roma afkomst. Ik ben blij dat het na twee jaar ‘online herdenken’ dit jaar weer mogelijk is om samen een eerbetoon te kunnen brengen aan alle slachtoffers van oorlogsgeweld of terreur door hier op deze bijzondere plek een moment stil te zijn. Om vervolgens morgen op 5 mei de vrijheid en het leven uitbundig te kunnen en mogen vieren.

Inhakend op de vierde mei wil ik u vragen om dit jaar ook stil te staan bij de mensen die zich in de oorlog kwetsbaar durfden op te stellen. Door bijvoorbeeld onderduikers in huis te nemen, illegale verzetskranten rond te brengen of een rol in het verzet te spelen. Bedenk dan dat zij deze vaak heftige gebeurtenissen hun verdere leven met zich mee moesten torsen. Met alle gevolgen van dien. Zij hadden dan wel de oorlog overleefd, maar hoe dan verder met de ondragelijke herinneringen die ze nauwelijks konden of wilden delen? Het praten er over viel ze niet alleen zwaar. Ook stuitten ze nogal eens op een muur van desinteresse.

Ik vraag u vanavond: Oordeel niet te snel. Maar probeer vooral met mededogen en begrip naar de ander te kijken. Durf jezelf eens de vraag te stellen: wat zou ik doen in dergelijke situaties? Ik spreek hierover in de verleden tijd maar bedenk tegelijkertijd dat ook anno nu nog steeds veel overlevenden en veteranen worstelen met hun zware en zwarte verleden.

Over onze veteranen gesproken. Vrijheid en democratie worden maar al te gemakkelijk als consumptieartikelen gezien. Onze veteranen hebben laten zien dat deze kostbaarheden niet
vanzelfsprekend zijn. De huidige tijd onderstreept dat nog eens extra en toont ons de kwetsbaarheden. Ook Corona trok diepe sporen van polarisatie door onze samenleving. Ik stel voor
dat we met begrip en liefde elkaar weer vasthouden. Elkaar helpen om samen door te kunnen gaan. Maar vergeten en vergeven gebeurt niet vanzelf. Dat vraagt offers van ieder van ons.

Bovendien ervaren we dat de tiran uit onverwachte hoek kan komen. We zien het dagelijks op televisie. Het onbeschrijfelijke leed veroorzaakt door Rusland in platgebombardeerde steden in de Oekraïne. Met als gevolg de zoveelste stroom vluchtelingen. Mannen, vrouwen en kinderen die alles achter moeten laten. Niet alleen om hun eigen levens te redden. Ze kiezen ook voor die kostbare vrijheid. Ondertussen hunkerend naar het moment dat ze terug kunnen keren naar de hun zo vertrouwde omgeving. Tegelijkertijd herhaalt zich in ons land min of meer de geschiedenis. Opnieuw zijn er Nederlandse burgers die de bedreigde medemens een veilig onderdak bieden. Weliswaar niet met gevaar voor eigen leven, maar toch.

Dit gezegd hebbende zijn onze gedachten ook bij al die duizenden dappere Russische burgers die het waagden zich tegen de tiran uit te spreken en daar een hoge prijs voor betalen. Namelijk met hun vrijheid.

Het jaarthema tijdens de nationale toespraak op de Dam in Amsterdam is ’Vrijheid in Verbondenheid’. Mijn verzoek is om ook in kleine kring dat thema niet uit de weg te gaan. Praat thuis
eens over vrijheid en vrede en wat onze rol daarin kan zijn. In Opmeer hebben we de Stichting Uit de Klei die zich niet alleen inzet om de oorlogsgeschiedenis binnen onze gemeente levend te houden. Bij de projecten worden vooral ook jongeren betrokken, zodat zij die belangrijke boodschappen door kunnen geven aan onze volgende generatie.

Op 19 september vorig jaar werd in Amsterdam het Nationaal Holocaust Namenmonument onthuld. Het monument herinnert aan de ruim 102.duizend Nederlandse joden, sinti en roma die tijdens de
Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Voor de overlevenden en nabestaanden vormen die duizenden steentjes met daarin de gebeitelde namen van al die slachtoffers meer dan een monument. Het is
een thuiskomen van hun geliefden. Laat dit monument voor ons een blijvende waarschuwing zijn waar het verlies van vrijheid toe kan leiden.

‘Je bent pas dood als je naam niet meer genoemd wordt’, luidt een joods gezegde. Het is een prachtige oproep om al diegenen die het leven lieten voor onze vrijheid, blijvend te herdenken

Bron tekst en foto: Gemeente Opmeer