Column Peter Ursem: Transparantielef

20 april 2023 – Column Peter Ursem: Transparantielef

Het is een heel aparte tijd waarin wij ons nu bevinden. Het is een tijd die later in geschiedenisboekjes een eigen naam krijgt. We hebben verschillende periodes benoemd in de geschiedenis voor diverse soorten ontwikkeling die we als maatschappij doormaakten. In de kunstwereld zijn nieuwe tijdperken gestart met andere opvattingen over de plaats van de kunst in ons leven en de manier waarop dat gestalte moest krijgen. Veel van die kunstzinnige ontwikkelingen liepen parallel met grote veranderingen in de maatschappij.

Een vicaris leerde mij het ouderwetse bidden af

Een grote oorlog, de opkomst van de industrie, de technologische ontwikkelingen hebben een grote invloed gehad op het doen en denken van de mensheid. De digitale ontwikkelingen in deze tijd laten al sporen na. Manieren van denken en doen worden door de sociale netwerken beïnvloed. We kennen influencers. Dat woord is nog zo nieuw dat mijn spellingcontrole het niet herkent. Natuurlijk kan dat liggen aan het feit dat mijn wordprogramma nog stamt uit de tijd van drie jaar geleden. Vroeger kenden we ook influencers, mensen die de juiste dingen zeiden op het juiste moment. Er zijn zeker drie leraren geweest die mijn denken in een spoor hebben geleid, waarin ik zelf verder kon. Een vicaris leerde mij het ouderwetse bidden af en een politicus als Joop den Uyl zorgde ervoor dat ik met politieke ideeën van KVP naar PvdA evolueerde.

In deze tijd is het moeilijker te ontkomen aan confrontatie met negatief gedachtegoed en veel mensen zijn daar op dit moment gevoelig voor. De situatie waarin je verkeert en de mensen die je dagelijks ontmoet en ook wilt ontmoeten helpen de voedingsbodem te creëren waarin latente gevoeligheid voor een gedachte kan uitgroeien tot een overtuiging. En via de social media is het eenvoudig om de keuze voor die gedachte te laten versterken. En een aantal van die gedachten betekent een afwijzing van de inrichting van onze maatschappij op dit moment.

Dit is een tijd waarin complottheorieën welig bloeien.

Een van die gedachten die in steeds bredere kring vaste voet krijgt is de gedachte dat onze politici niet te vertrouwen zijn. De regering en ook het nabije gemeentebestuur is erop uit jou vakkundig te grazen te nemen. Ze staan in dienst van nog grotere machten. Bewijzen daarvoor vind je overal, als je maar wilt kijken. Dit is een tijd waarin complottheorieën welig bloeien. Wetenschappers en pers kun je niet meer vertrouwen en staan allemaal in dienst van het grote complot. Kunstmatige Intelligentie is beter te vertrouwen. Dit betekent dat je in actie moet komen tegen de overheden, tegen de wetenschappers, tegen de pers.

Ik zal de laatste zijn om te beweren dat onze politici geen foute beslissingen kunnen nemen. Ook in onze Westfriese gemeenten worden door de colleges van burgemeester en wethouders met instemming van de gemeenteraden zaken geregeld waardoor er slachtoffers ontstaan. Ook in Westfriesland wordt af en toe de schijn gewekt dat te graag wordt gedanst naar de pijpen van grote bedrijven, zoals projectontwikkelaars. Er lijkt een soort van wetmatigheid te bestaan dat ervoor zorgt dat wanneer een maatregel wordt genomen om de burgers te goede te helpen, er altijd door diezelfde maatregel ook mensen in de knel komen. Ergo: je doet het nooit goed. Neem van mij aan dat er geen enkele politicus rondloopt die dit niet beseft.

De vraag is vooral: hoe ga je daar als bestuurder mee om? Af en toe (en dat is tegenwoordig al veel te vaak) lijkt een bestuurder te doen of de nadelen niet bestaan of zo klein zijn, dat het de moeite niet waard is om dat te benoemen. De vrees lijkt te bestaan dat men de burgerij ervan verdenkt van elke mug een olifant te maken. In veel gevallen komt het wat later in de tijd uit dat de minder leuke kant van een beslissing wel bekend was bij de bestuurder, maar dat die het daar liever even niet over wilde hebben. Een betere voedingsbodem voor argwaan jegens de politiek bestaat niet.

Je moet open en transparant besturen is dan vaak het advies, maar dat lijkt af en toe onmogelijk wanneer je grote projecten wilt gaan opzetten. Besloten vergaderen over bepaalde zaken wordt nog in alle gemeenten toegepast en dat is af en toe heel verstandig. In volle openheid over het beschikbare budget voor een project spreken kan de kosten ervan behoorlijk opjagen. Maar je kunt met vergaderen in beslotenheid ook te ver gaan. In elke gemeente zijn mensen te vinden die juist daardoor afhaken en zich tegen de overheid gaan keren. En krijg die dan maar weer met mooie woorden terug. We leven in een boeiende tijd met stevige problemen die voorlopig niet opgelost zijn. Daar heb je ook bestuurders voor nodig met het lef om transparant te zijn.